Symboliczna deformacja

Rozbita, dynamiczna bryła budynku jest symbolicznym obrazem tragedii, którą upamiętniać będzie mieszczące się w nim muzeum. We wsi Michniów w Świętokrzyskim właśnie ruszyła budowa nowej siedziby Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich zaprojektowanej przez pracownię Nizio Design International.

Latem 1943 r. będący siedzibą sztabu partyzanckiego Michniów został brutalnie spacyfikowany przez niemieckie oddziały policyjne. Zamordowano wówczas 203 osoby, a blisko trzydzieści wywieziono do obozu w Auschwitz i na roboty przymusowe do Rzeszy. W 1979 r. narodziła się idea utworzenia w Michniowie ogólnopolskiego Mauzoleum Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej w czasie drugiej wojny światowej. Najpierw w niewielkiej, drewnianej chacie powstała izba pamięci, którą w 1997 r. zastąpiono bardziej okazałym Domem Pamięci. W końcu przyszedł czas na większą inwestycję – w 2009 r. ogłoszony został konkurs na projekt gmachu muzeum, w którym zwyciężyła pracownia Mirosława Nizia.

Projektując muzealny budynek, architekci musieli połączyć bolesną pamięć o historycznych wydarzeniach z koniecznością stworzenia placówki odpowiadającej potrzebom i oczekiwaniom współczesnych użytkowników i odbiorców. By oddać dramatyzm wydarzeń, sięgnęli po symboliczną, rzeźbiarską dekonstrukcję bryły – długi budynek o przekroju nawiązującym do archetypicznego kształtu wiejskiej chaty został podzielony na mniejsze segmenty, a liczne cięcia i szczeliny w elewacjach układać się będą w rysunek przenikających się krzyży. Efekt ten najlepiej widoczny będzie w nocy, kiedy obiekt będzie podświetlony od środka. Im dalej w głąb budynku, tym deformacja bryły będzie coraz odważniejsza, aż do punktu kulminacyjnego – ostatniego modułu, który sprawiać będzie wrażenie, jakby rozpadał się na mniejsze elementy i znikał.

Cofnięte drzwi wejściowe prowadzić będą do pierwszej części muzeum – Domu Pamięci, pełniącego także funkcję kaplicy. Właściwa ekspozycja znajdzie się w kolejnych segmentach, z których każdy poświęcony będzie innym wydarzeniom z historii represji polskich wsi w czasie wojny. Z ostatniego roztaczać się będzie widok na Las Pamięci, czyli pole krzyży poświęconych poszczególnym spacyfikowanym w czasie wojny miejscowościom. Między krzyżami znajdą się kamienie pamięci oraz elementy małej architektury.

Niespokojna bryła budynku korespondować ma także z otaczającym terenem, którego liczne uskoki i nierówności wykorzystane zostaną do stworzenia mniejszych, odizolowanych miejsc pamięci i kultu. Przedłużeniem 'pęknięć' w elewacjach będą ścieżki dla zwiedzających. Wyrazem szacunku dla historii miejsca będzie zachowanie obiektów już na terenie Mauzoleum istniejących – zbiorowego grobu ofiar pacyfikacji, Piety Michniowskiej autorstwa Wacława Staweckiego, Domu Pamięci Narodowej i symbolicznego cmentarza, na którym każda polska wieś dotknięta podobną jak Michniów tragedią ma mieć swój krzyż.

Głównym materiałem, z którego będzie zbudowane Mauzoleum jest zaimpregnowane spalone drewno, wydzielające charakterystyczny zapach. Zostanie ono użyte jako budulec elementów wystawienniczych prezentujących materiał merytoryczny i stanowiska multimedialne. Z czarnym kolorem drewna kontrastować będzie użyty na podłodze i ścianach beton z widocznym rysunkiem szalunkowym.

Mauzoleum będzie miało powierzchnię 16 350 m², z czego na stałą wystawę przeznaczone będzie 1700 m². Zgodnie ze współczesnymi, chętnie stosowanymi przez Nizio Design, metodami, znajdą się w nim ekspozycje multimedialne wykorzystujące panele dotykowe, projektory i ekrany.

Janusz Karpiński dyrektor Muzeum Wsi Kieleckiej opiekującego się michniowskim Mauzoleum podkreśla, że placówka nie ma być kolejnym typowym muzeum, lecz miejscem, które ma zarazem edukować i wywoływać emocje. Placówka ma się stać centrum martyrologii, miejscem pojednania i przeciwdziałania rasizmowi oraz ksenofobii.

Projekt muzeum został wyróżniony w Londynie prestiżową nagrodą European Property Awards.

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera