Dla żywych i zmarłych

Mimo że śmierć jest naturalną częścią życia, w wielu zachodnich społeczeństwach jest tematem niewygodnym, i unikanym. Nie przystaje do wszechobecnego kultu młodości i sprawności fizycznej. Tymczasem powinna być tak samo obecna w naszym świecie, a przez to i w kulturze, jak narodziny. I potrzebuje swojej architektonicznej oprawy. Cmentarze, kaplice i domy pogrzebowe, krematoria są nieodłącznym elementem krajobrazu architektonicznego. I także one potrzebują stosownej formy – materialnej i symbolicznej – stanowiącej ramę zarówno dla samego obrządku pogrzebowego, jak i całej sfery emocji, które mu towarzyszą. Przez długi czas architektura sepulkralna zdominowana byłą przez tradycyjną, historyzującą estetykę, która wydawała się najmniej kontrowersyjna. Coraz częściej jednak architekci projektujący tego typu obiekty sięgają po współczesne formy. Proste, spokojne bryły, w których główną rolę odgrywa przestrzeń i światło, zamiast epatować symboliką religijną, mają sprzyjać kontemplacji i dawać ukojenie oraz nadzieję tym, którzy żegnają bliskich. Wraz z postępująca laicyzacją społeczeństwa, większą wagę przywiązuje się bowiem do innego wymiaru mistyki, w której najważniejsza jest sama kontemplacja i refleksja, bez względu na to, czy mają one podłoże religijne, czy nie.

W takiej minimalistycznej, bazującej na redukcji, estetyce utrzymana jest kaplica pogrzebowa w niewielkiej miejscowości Teharje w Słowenii, zaprojektowana przez architektów z biura Architektura Kruąec. Powstała ona na terenie ulokowanego u podnóża niewielkiego wzniesienia cmentarza, ale same groby są z niej niemal niewidoczne dzięki odpowiedniemu kadrowaniu widoków – zamiast na cmentarz, architekci otworzyli perspektywę na piękny krajobraz, chcąc w ten sposób dać ukojenie przebywającym wewnątrz żałobnikom. Dużo uwagi poświęcili także odpowiedniemu wyreżyserowaniu gry światła i cienia. Krzywoliniowe ściany we wnętrzu sprawiają, że kiedy światło słoneczne wpada pod odpowiednim kątem przez wstęgowe okno umieszczone pod sufitem, na ścianach kładą się długie cienie, tworząc atmosferę sprzyjającą kontemplacji. Najbardziej dynamicznym elementem budynku jest nadwieszony dach membranowy, który wydaje się unosić nad całą konstrukcją.

W kontraście do tradycyjnych form nagrobków pozostaje grobowiec rodziny Duarte w portugalskich górach Açor zaprojektowany przez Pedro Diasa. W przeciwieństwie do zamkniętych brył sąsiednich grobowców, projekt Diasa – mieszczący zgodnie z wymogami klientów miejsce na osiem trumien oraz centralną przestrzeń pomyślaną jako strefa wejściowa i miejsce kontemplacji – stanowi jednocześnie wizualną ramę dla widoku gór. Prostą, minimalistyczną formę budynku tworzy prefabrykowana, metalowa konstrukcja, która została wypełniona betonowymi płytami przykrytymi następnie kamienną okładziną.

Projektując budynki cmentarne, architekci dużą uwagę przywiązują do zapewnienia intymności i spokoju żałobnikom. Wzniesiony na cmentarzu w Erlenbach w Szwajcarii budynek zaprojektowana przez architektów Andreasa Fuhrimanna i Gabrielle Hächler pomyślany został jako pawilon wpisujący się w cichą i refleksyjną atmosferę nekropoliia. Mieści się w nim szereg kaplic dostępnych z korytarza, który całkowicie przeszkloną jedną ścianą otwiera się na cmentarz. Jednocześnie, matowe szkło zapewnia kontrolę ilości światła wpadającego do budynku, zapewniając odpowiedni poziom prywatności i budując nastrój wyciszenia. Introwertyczne wnętrze ma w intencji projektantów tworzyć atmosferę odpowiednią dla przeżywania smutku i pożegnania. Wyrażając szacunek dla zmarłych, budynek powinien bowiem zapewniać przestrzeń dla kontemplacji żyjącym. Pokój dla żałobników i mały dziedziniec skierowane są w stronę jeziora. Przestrzeń zewnętrzna ograniczona jest dwiema perforowanymi ścianami zintegrowanymi z betonową konstrukcją budynku, podczas gdy przeszklona kolorowym szkłem fasada pozbawiona jest dodatkowej konstrukcji nośnej.

Dążenie do stworzenia spokojnego miejsca zadumy i przeżywania żałoby leży także u podstawy projektu domu pogrzebowego w Alicante w Hiszpanii. Na zaprojektowane przez biuro architektoniczne COR założenie – budynek i otaczający go ogród – powstało na obrzeżach miasta i zajmuje w sumie 495 metrów kwadratowych powierzchni. Przedmiotem szczególnej uwagi architektów były w tym przypadku nie tylko światło i dźwięk, ale także temperatura i wilgotność powietrza. Żeby zapewnić bardziej intymną atmosferę, architekci odizolowali budynek od sąsiednich zabudowań pasem zieleni, który nazwali 'roślinnym materacem'. Ten wizualny, przestrzenny i akustyczny bufor tworzy 29 japońskich klonów. Kontakt ze światem zewnętrznym zapewniać mają zaciszne dziedzińce, na które wnętrze budynku otwiera się przeszklonymi elewacjami.

W ostatnim czasie coraz większą popularność zachodnich społeczeństwach zyskuje kremacja. Ponieważ tendencja ta ma jeszcze stosunkowo krótką historię, brakuje jej także odpowiedniej oprawy formalnej. Projektując świeckie krematorium w Rennes, architekci z paryskiego biura Plan 01 chcieli nie tylko zapewnić właściwą przestrzeń dla przeżywania żałoby, ale także za pomocą architektury nadać ceremonii więcej godności niż ma to miejsce w przypadku małych kaplic znajdujących się zwykle przy krematoriach. Punktem wyjścia stała się dla nich symbolika koła – metafora wieczności – która została rozwinięta i posłużyła do zdefiniowania przestrzeni zarówno wewnątrz budynku, jak i ukształtowania otaczającego go krajobrazu. W rezultacie powstał niski obiekt o powierzchni 1100 metrów kwadratowych, mocno zintegrowany ze swoim fizycznym kontekstem, a przy tym daleki od monumentalności, dostępny i otwarty. Ulokowanie parkingu w pewnej odległości od krematorium sprawia, że przyjeżdżający żałobnicy udają się do niego pieszo, stopniowo przekraczając symboliczną granicę między życiem codziennym a sferą poświęconą refleksji. Tak jak zmienia się mentalność i potrzeby społeczeństw, tak samo zmienia się tworzona przez nie architektura – nawet ta najściślej związana z religią czy sprawami ostatecznymi. Budynki sepulkralne coraz częściej unikają religijnego patosu, sztucznego historyzmu czy anonimowości. Miejsce dawnej 'pompae funebris' zastępują intymność, spokój i wyciszenie, które mają sprzyjać kontemplacji i osobistemu przeżywaniu pożegnania z bliskimi. Bo choć przeznaczone dla zmarłych, budynki te są przecież wznoszone dla żywych.

Podepnij swój artykuł

Podoba Ci się nasza działalność ? Postaw kawę dla Grupy Sztuka Architektury!

tagi

c poszukuje architekta i asyst...
PL+sp. z o.o. ARCHITEKT DO ZESPOŁU PROJEKTOW...
Piotr Płaskowicki Architekt ASYSTENT ARCHITEKTA / PRACA ZD...
Studio Linea Architektka/Architekt
PPA podczaszy pracownia archit... asystent/ka architekta, wizual...
TOPROJEKT ZOBACZ WSZYSTKIE

Wykonam wizualizacje wnętrza
Inwentaryzacje architektoniczo...
Szukam praktyk/ pracy
Szukam stażu sierpień- stycze...
Arquitecto
ZOBACZ WSZYSTKIE

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera

Region Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

Status zawodowy Inny Student Architekt Urzędnik Producent materiałów

Akceptuję regulamin

25 maja 2018 roku zaczęło obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO”, „ORODO”, „GDPR” lub „Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych”). W związku z tym chcielibyśmy poinformować Cię o przetwarzaniu Twoich danych oraz zasadach, na jakich będzie się to odbywało po dniu 25 maja 2018 roku. Poniżej znajdziesz podstawowe informacje na ten temat. O jakich danych mówimy? Chodzi o dane osobowe, które są zbierane w ramach korzystania przez Ciebie z naszych usług, w tym stron internetowych, serwisów i innych funkcjonalności udostępnianych przez Grupę Sztuka Architektury, w tym zapisywane w plikach cookies, w formularzach kontaktowych, które są instalowane na naszych stronach przez nas oraz naszych Zaufanych Partnerów, tj. firmę Royalad oraz firmę Gemius Polska. Każdemu przysługuje prawo: • Prawo dostępu do danych - prawo do zażądania kopii posiadanych przez nas informacji; • Prawo do sprostowania - prawo do poprawiania nieprawidłowych lub niekompletnych danych, które są w naszym posiadaniu; • Prawo do bycia zapomnianym - w pewnych okolicznościach można złożyć wniosek o usunięcie przechowywanych przez nas danych; • Prawo do ograniczenia przetwarzania - w przypadku spełnienia określonych warunków prawo do ograniczenia przetwarzania danych; • Prawo do przenoszenia - prawo do przekazania danych, będących w naszym posiadaniu do innej organizacji; • Prawo do sprzeciwu - prawo sprzeciwiania się niektórym rodzajom przetwarzania, takim jak na przykład marketing bezpośredni; • Prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, tj. Prezesa Urzędu ds. ochrony danych osobowych. Dane w każdym przypadku podawane są dobrowolnie. W przypadku chęci wycofania zgody na przetwarzanie danych lub wniesienia sprzeciwu, dane, tj. wyłącznie imię i nazwisko, adres e - mail, numer telefonu będą nam także potrzebne, abyśmy mogli precyzyjnie ustalić czyje dane będziemy obowiązani usunąć. Nie będziemy jednak prosić o więcej danych niż podczas ich pobierania. W tym zakresie także dane podawane są dobrowolnie, jednakże ich niepodanie uniemożliwi nam spełnienie prośby, jeżeli nie będziemy w stanie poprawnie zweryfikować tożsamości.

Wyrażam zgodę na zamieszczenie moich danych w bazie KLAXON w celach marketingowych zgodnie z ustawą z dnia 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych, Dz. U. Nr 133, poz. 833. Zgadzam się na otrzymywanie informacji o charakterze handlowym zarówno ww Spółki jak i podmiotów współpracujących.

Wyrażam zgodę na zamieszczenie moich danych osobowych w bazie KLAXON i wykorzystywanie ich w celach marketingowych w Spółki zgodnie z ustawą z dn. 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych, Dz. U. Nr 133, poz. 833.

ZAPISZ MNIE