X Weekend Architektury w Gdyni za nami

30 sierpnia 2020 zakończył się X Weekend Architektury w Gdyni. Ostatnim wydarzeniem towarzyszącym był pokaz filmu dokumentalnego „Schayer” zrealizowanego przez duet młodych twórców Monikę Olszewską i Jakuba Gawkowskiego, zafascynowanych postacią katowicko-bejruckiego architekta Karola Schayera.

Festiwal już przed rozpoczęciem budził pozytywne emocje oraz zainteresowanie publiczności. Bilety wstępu (bezpłatne) na większość modułów zostały zarezerwowane już kilka dni przed oficjalną inauguracją wydarzenia, która miała miejsce 27 sierpnia.

Miejska Antycypacja

Gdynia, Bejrut, Kraków, Wrocław, Opole, Warszawa – to tylko niektóre z miast, które stanowiły oś narracji, rozważań i panelowych analiz w dyskusji oraz wystąpieniach I dnia Archi Prelekcji oraz Archi Debat, które toczyły się w sali Goplana Gdyńskiego Centrum Filmowego. Temat Antycypacja prowokował do pytań o przyszłe, potencjalne zagrożenia, a także sposoby radzenia sobie tak z samą pandemią, jak i jej późniejszymi konsekwencjami, jak m.in. obawą przed odwiedzaniem centrów miast, w tym popularnych przestrzeni publicznych, takich jak place miejskie, centra handlowe, muzea, kina, centra kultury. Czy nastąpi stopniowy zmierzch dzisiejszych wielkich centrów handlowych? Czy zaczniemy odchodzić od budowania coraz większych w skali, wielofunkcyjnych hoteli czy centrów biurowych  i zastępować je infrastrukturą bardziej rozproszoną, kameralną i łatwiejszą do późniejszych zmian? To tylko niektóre z pytań, którym starali się stawić czoła prelegenci. Zauważyli oni zresztą, że pandemia to dziś niejedyna zagwozdka, stojąca przed architektami i urbanistami – wszak pamiętać trzeba o zmianach klimatycznych, terroryzmie, czy nawet o zwyczajnych błędach ludzkich, które mogą być tak tragiczne w skutkach, jak ten z początku sierpnia w Bejrucie.

Wnioski z dyskusji były jednoznaczne i dosadne – miasta nie mogą biernie czekać, lecz powinny przygotować się na różne scenariusze i być gotowe do natychmiastowych reakcji oraz działań. Jedną z recept jest ściślejsza współpraca między miastami, wymiana swoich doświadczeń, dzielenie się nowymi pomysłami rozwiązaniami, a także wcześniejsze przygotowanie precyzyjnych planów i programów działań odpowiadających na potencjalne zagrożenia. Ważną rolę spełnić także mogą zespoły odpowiednio przygotowanych specjalistów oraz ekspertów. Panelistami byli zarówno przedstawiciele kluczowych miejskich instytucji (Iwona Markešić z Biura Planowania Przestrzennego w Gdyni, Joanna Krukowska z biura UrbanLab Gdynia, Barbara Marchwicka - pełnomocniczka prezydenta miasta Gdyni ds. przestrzeni publicznych ), jak i znani architekci i urbaniści - Piotr Lewicki, Kazimierz Łatak (Biuro Projektowe Lewicki Łatak), Kazimierz Butelski (Politechnika Krakowska), Maciej Siuda, Michał Stangel (Politechnika Śląska) czy Anna Grajper i Sebastian Dobiesz (LAX Architecture).

Goście festiwalu prezentowali wybrane, najciekawsze doświadczenia w obszarze efektywnego gospodarowania przestrzenią miejską. O tym, jak pobudzać „życie miasta", modernizować infrastrukturę miejską czy też wdrażać nowoczesne wzorce europejskie dowiedzieliśmy się m.in. z wykładu KLIMATyczne Centrum Gdyni Wiceprezydenta Miasta Gdyni, Marka Łucyka, prelekcji Architektura Interaktywna - Magia, która nadejdzie pracowni LAX oraz prezentacji Site specific... prace w toku znakomitych architektów z Krakowa, laureatów nagrody honorowej SARP w 2018 r. – Kazimierza Łataka i Piotra Lewickiego.Sukces przestrzeni publicznej to także dobrze zaprojektowana, ponadczasowa architektura. Powinna ona uwzględnić kontekst miejsca, w tym czynniki kulturowe, historyczne i społeczne. Wspomniani krakowscy architekci potrafili udanie poprowadzić projekty m.in. w takich miejscach, jak Kraków (Wawel, Kazimierz, Plac Bohaterów Getta - dawny Plac Zgody, czy Muzeum Książąt Czartoryskich), Niepołomice (przebudowa Rynku), czy…w Morach w gminie Ożarów, gdzie powstał wielokrotnie nagradzany, futurystyczny obiekt FlySpot z tunelem aerodynamicznym.

Z przewodnikiem między budynkami

Archi Spacery już od pierwszej edycji Weekendu Architektury stały się jego wizytówką. Podczas każdej edycji przyciągały one setki miłośników modernizmu oraz fotografii architektonicznej. Tegoroczne trasy, przygotowane przez Agencję Rozwoju Gdyni wraz z przewodnikami i ekspertami, nie zawiodły oczekiwań uczestników. Każdy spacer stanowił niezależny, autorski projekt, przygotowywany często przez wiele tygodni. Dla przykładu, nowe trasy Gdyńskiego Szlaku Modernizmu - „Nieznany funkcjonalizm Kamiennej Góry” czy „Przedwojenna Lipowa” stanowiły efekt wielomiesięcznych prac prowadzonych w archiwach miejskich oraz wielu godzin wizji lokalnych w terenie.  Dzięki otwartości mieszkańców mogliśmy odkryć m.in. wcześniej nieudostępniane miejsca - klatki, tarasy i podwórka kamienic (spacery Arka Brzęczka, Weroniki Szerle) czy budynki na styku z morzem (spacer fotografa Przemka Kozłowskiego). Kadry ze spacerów z lat ubiegłych mogliśmy oglądać na wystawach fotograficznych w Galerii GCF (Gdyński Modernizm w Obiektywie) oraz w Gdynia InfoBox (Modernistyczna Świętojańska w Obiektywie). Intrygującym akcentem i przerywnikiem w spacerach były projekty gościnne Pilecki Institut z Berlina - wystawa prac na drewnie, instalacja wideo pt. „Vis-a-Vis” (Bankowiec, Kamienica Pręczkowskiego), a także pokaz przedpremierowy filmu Letters from Home - obraz autorstwa polsko-izraelskiej twórczyni Hadas Tapouchi.

Ucztę bliskiego kontaktu z modernizmem i architekturą XX w. w czasie spacerów dopełnił bogaty program niedzielnych Archi Prelekcji, podczas których wystąpili: Hubert Bilewicz, Małgorzata Jędrzejczyk, Artur Tanikowski, Michał Pszczółkowski, Karolina Tulkowska, Weronika Szerle, Ryszard Nakonieczny oraz Marek Stępa. Tego dnia zaprezentowaliśmy także pierwszą wystawę monograficzną poświęconą architektowi Tadeuszowi Jędrzejewskiemu - czołowej postaci gdyńskiego modernizmu. 

Edukacja architektoniczna oraz archi-antycypacje

Dlaczego narożniki niektórych kamienic są zaokrąglone? Dlaczego elewacje i tynki kamienic posiadają tak różną fakturę? Czemu kamienice mają tak zróżnicowane linie i rytmy okien oraz dekoracje portali wejściowych? Dziesiątki, jak nie setki pytań związanych z architekturą nurtuje zarówno  najmłodszych, jak i dorosłych, a także odwiedzających i turystów miejskich. Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki powstał zaledwie kilka lat temu i od tego czasu opracował i udanie realizuje setki warsztatów, webinariów czy programów edukacji architektonicznej. NIAiU, będący Partnerem Strategicznym Festiwalu, realizuje swoją misję praktycznie w całej Polsce. Dzięki tak otwartej filozofii Instytutu, organizatorzy Weekendu Architektury mogli w tym roku połączyć swoje doświadczenia z potencjałem i wiedzą edukatorów oraz liderów merytorycznych Instytutu (dr. hab. inż arch. Bolesława Stelmacha - dyrektora Instytutu, arch. EwyRombalskiej - pełnomocnika dyrektora oraz Patrycji Jastrzębskiej - edukatorki).

Bez wątpienia ważny wymiar edukacyjny, dzielenia się wiedzą i doświadczeniami, miał także podczas drugiego dnia Archi Prelekcji i debata pt. „Archi Antycypacje”. W bloku prelekcji wystąpili m.in. Przemo Łukasik (Medusa Group), Bolesław Stelmach (tutaj w roli lidera pracowni Stelmach i Partnerzy), Filip Domaszczyński i Dorota Sibińska z XYStudio czy Sandra Przepiórkowska z Politechnika Śląskiej. Prezentowane były ważne i nagradzane obiekty architektoniczne, w tym: Dom Dla Bezdomnych w Jankowicach (tegoroczna Nagroda Architektoniczna „Polityki" dla XYStudio), kilkuetapowa rozbudowa Sejmu RP w Warszawie (2001-2018 - Stelmach i Partnerzy),czy Akademeia High School w Warszawie (Medusa Group), budynek nagrodzony m.in. Grand Prix w plebiscycie EuropeanPropertyAward 2019-2020.

Debatę w tym dniu poprowadzili kuratorzy festiwalu – Małgorzata Jędrzejczyk i Michał Stangel, moderując dyskusję tak znakomitych ekspertów i architektów jak: Magdalena Fedorowicz-Boule (Tremend), Anna Orchowska-Smolińska (Politechnika Gdańska), Dorota Skibińska, Przemo Łukasik czy Ryszard Nakonieczny. Debata była transmitowana online, nadal można ją obejrzeć na kanale YouTube Gdyńskiego Szlaku Modernizmu. Podsumowanie z obu debat znajdzie się także w pofestiwalowej publikacji, podobnie jak relacje fotograficzne oraz najważniejsze wnioski i refleksje z całego festiwalu.

Źródło/redakcja: Agencja Rozwoju Gdyni

Fotorelacja: Przemysław Kozłowski / Agencja Rozwoju Gdyni

Byliśmy Patronem Medialnym wydarzenia

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera