Budowanie na warstwach

Miasta składają się z wielu warstw. Fakt, że zwykle powstają i rozwijają się przez wiele wieków powoduje, że niektóre z elementów miejskiej struktury muszą ustąpić innym, starsze znikają, nowsze wkomponowują się w zastany, ukształtowany wcześniej obszar. Rozbudowywanie miast jest tematem ciekawym, ale bywa też trudnym, jeśli przyjdzie architektom zmierzyć się z miejscem o szczególnie trudnej przeszłości.

Modernizacja miasta

Tak było w Olsztynie, gdzie w miejscu dawnego cmentarza ewangelickiego zaplanowano budowę węzła przesiadkowego. Tematem projektu stało się więc pogodzenie konieczności rozwoju z uszanowaniem przeszłości. Zadanie, którego podjęła się olsztyńska pracownia Biuro Architektoniczne Gadomscy, okazało się niełatwe, jednak architekci wyszli z niego obronną ręką, o czym świadczyć może przyznana realizacji nagroda – w konkursie Nagroda Roku SARP projekt węzła przesiadkowego i upamiętnienia cmentarza ewangelickiego w Olsztynie zostały docenione w kategorii Przestrzeń publiczna i Architektura Krajobrazu.

Realizacja projektu możliwa była między innymi dzięki współpracy Gminy Olsztyn, Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Olsztynie oraz Stowarzyszenia Święta Warmia. Projekt wymagał dużej wrażliwości i licznych konsultacji. W okolicy ulic Partyzantów i 1 Maja cmentarz ewangelicki działał w latach 1873-1947; według szacunków mogło być na nim pochowanych nawet 1300 osób. Po II wojnie światowej został zlikwidowany, a na jego miejscu zostały wybudowane m.in. garaże. W 2019 roku tuż obok oddano do użytku nowy przystanek kolejowy Olsztyn – Śródmieście; naturalną konsekwencją tego była chęć rozwinięcia tu sieci transportu publicznego. Tak narodziła się idea budowy węzła przesiadkowego, który będzie jednak połączony z założeniem pomnikowym, honorującym pamięć dawnych, pochowanych tu niegdyś mieszkańców miasta.

Historia i nowa architektura

Prace poprzedziły badania archeologiczne, odtworzono przebieg dawnej alei cmentarnej, która dziś stała się osią kompozycyjną nowego założenia. Część terenu przeznaczono na park, którego częścią stały się elementy upamiętniające pochowanych tu dawnych mieszkańców. Powstał Pawilon Pamięci, a także układ murków i ścianek, które porządkują przestrzeń i kadrują widoki, osłaniają także lapidarium z odnalezionymi w czasie prac detalami i elementami dawnego cmentarza. Pojawiły się także tablice, na których wymieniono nazwiska spoczywających tu zmarłych. W projekcie wykorzystano kamienie pochodzące z rozbiórki dawnych garaży – te stały się wypełnieniem gabionów. Sam węzeł przesiadkowy – to przystanki autobusowe, komunikacja ze stacją kolejową, miejsca do krótkiego zatrzymania samochodu, stacje roweru miejskiego itd. Są miejsca do siedzenia i zieleń.

Węzeł przesiadkowy Olsztyn-Śródmieście wraz z upamiętnieniem dawnego cmentarza ewangelickiego - metryczka projektu

Lokalizacja: Olsztyn, ul. Partyzantów i 1 Maja

Inwestor: Gmina Olsztyn

Projekt architektoniczny: Biuro Architektoniczne Gadomscy
Autorzy: arch. Piotr Gadomski, arch. Wojciech Gadomski, liternictwo - mgr. sztuki Julia Michalak

Wykonawca: Przedsiębiorstwo Budowlane Skorłutowski sp. j., Jerzy i Ewa Skorłutowscy

Powierzchnia terenu: 5600 m²

Realizacja: 2022

Zdjęcia: sarp.pl, galeria.olsztyn.eu

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera