Wstęga pamięci

Projekt pomnika Polaków ratujących Żydów w czasie II Wojny Światowej

I nagroda: zespół projektantów z Warszawy w składzie: Piotr Musiałowski, Paulina Pankiewicz; współpraca: Michał Adamczyk.

Warszawski Plac Grzybowski przez dekady był jednym z bardziej ponurych miejsc w miescie. Zaniedbany, chaotycznie zabudowany, po zmroku nieprzyjemny, nosił wciąż ślady tragicznej historii: dobiegająca do placu ulica Próżna, jedyna zachowana z wojny uliczna dzielnicy żydowskiej, zrujnowana, strasząca pustymi kamienicami sąsiadowała tu z monumentalnym kościołem, zarządzanym przez znanych z antysemityzmu księży. Wszystko otoczone gigantycznymi blokami Osiedla za Żelazną Bramą oraz podniszczonymi komunalnymi budynkami mieszkalnymi. Kilka lat temu plac poddano rewitalizacji – nie zmieniło się jego otoczenie, ale na samym placu powstała fontanna i miejsca do siedzenia; wyremontowano też jedną z kamienic na Próżnej. Bardzo powoli zmienia się oblicze tego znajdującego się w samym centrum miasta miejsca. Teraz ma tu stanąć jeszcze pomnik.

I nagroda: zespół projektantów z Warszawy w składzie: Piotr Musiałowski, Paulina Pankiewicz; współpraca: Michał Adamczyk.

Konkurs na jego projekt ogłoszono w październiku 2013 roku. Jak opisuje to organizator: „We wrześniu 2011 r. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa zaproponowała miastu współpracę przy realizacji pomnika oraz wskazała pl. Grzybowski jako najodpowiedniejsze mniejsze dla tego monumentu. Rada Miasta Warszawy pozytywnie odniosła się do propozycji ROPWiM przyjęła uchwałę w tej sprawie”.

I nagroda: zespół projektantów z Warszawy w składzie: Piotr Musiałowski, Paulina Pankiewicz; współpraca: Michał Adamczyk.

Jednoetapowy konkurs realizacyjny na koncepcję pomnika Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej rozstrzygnięto w połowie marca 2014 roku. W jury zasiadali architekci, rzeźbiarze, urzędnicy, księża. Nadesłane na konkurs prace oceniano według trzech kryteriów. Najważniejszym była idea (za nią można było otrzymać maksymalnie 45 punktów), czyli czytelność ideowa upamiętnienia, wielowartościowość i głębia przekazu, przeprowadzenie ponadczasowej narracji. Drugim kryterium była forma (max 45 punktów), czyli atrakcyjność formy plastycznej, sposób nawiązania do otoczenia i kontynuacji
ukształtowanie przestrzeni publicznej, trwałość i odporność na eksploatację w wielkomiejskich warunkach. Trzecie kryterium dotyczyło kosztów (10 punktów), czyli umiejętności dostosowania siły wyrazu do zastosowanych środków.

I nagroda: zespół projektantów z Warszawy w składzie: Piotr Musiałowski, Paulina Pankiewicz; współpraca: Michał Adamczyk.

Wszystkie kryteria w najwyższym stopniu spełniła praca, nagrodzona pierwszą nagrodą. Otrzymał ją zespół projektantów z Warszawy w składzie: Piotr Musiałowski, Paulina Pankiewicz; współpraca: Michał Adamczyk.

Jury tak uzasadniło swój wybór: „Projekt stanowi całościową i spójną odpowiedź na wyzwanie tematu i miejsca. Wstęga jest przestrzennym gestem w skali placu odpowiadającym bohaterstwu jednostki wobec przemocy i śmierci. Intuicyjnie, nie zaś dosłownie, odczuwamy symbol łączenia się, przenikania dwóch światów, słowem: trudny optymizm, jaki wyrażał się w postawie Polaków ratujących Żydów w czasie niemieckiej okupacji. Wstęga stanowić będzie dominantę czytelną w kontekście otoczenia, a jednocześnie stanowi optymalne i niemonotonne rozdzielenie przestrzeni ulicy i dziedzińca kościoła Wszystkich Świętych”.

II nagroda: projektanci z Mietkowa, Piotr Wesołowski i Agnieszka Hawryszczuk

II nagroda: projektanci z Mietkowa, Piotr Wesołowski i Agnieszka Hawryszczuk

II nagroda: projektanci z Mietkowa, Piotr Wesołowski i Agnieszka Hawryszczuk

II nagroda: projektanci z Mietkowa, Piotr Wesołowski i Agnieszka Hawryszczuk

II nagrodę wręczono projektantom z Mietkowa, Piotrowi Wesołowskiemu i Agnieszce Hawryszczuk. Oto werdykt jury: „Projekt jest śmiałą próbą dialogu z arkadą Marconiego. Drogę wzdłuż kościoła pomyślano jako kompozycję czarnych bloków o zmiennej geometrii, które symbolizują dramatyzm sytuacji. Daje to interesującą przestrzennie odpowiedź na problem przenikania strefy placu i ulicy z arkadami i dziedzińcem przykościelnym. Wątpliwości budzi przytłaczający pesymizm przekazu i rozpoznawalność pomnika w skali placu i z dalszych perspektyw. Granica między drogą z czarnych brył a dziedzińcem kościoła faktycznie wymagałaby i tak ogrodzenia, choćby ukrytego”.

Wyróżnienie: Jacek Krycha i zespół z gliwickiej pracowni JRK 72 (Klaudia Fiegler, Michał Nawrot, Joanna Urbanowicz, Marek Szeniawski).

Wyróżnienie: Jacek Krycha i zespół z gliwickiej pracowni JRK 72 (Klaudia Fiegler, Michał Nawrot, Joanna Urbanowicz, Marek Szeniawski).

Wyróżnienie: Jacek Krycha i zespół z gliwickiej pracowni JRK 72 (Klaudia Fiegler, Michał Nawrot, Joanna Urbanowicz, Marek Szeniawski).

Wyróżnienie powędrowało do rąk Jacka Krycha i zespołu z jego gliwickiej pracowni JRK 72 (Klaudia Fiegler, Michał Nawrot, Joanna Urbanowicz, Marek Szeniawski). „Abstrakcyjna przestrzeń tunelu podejmuje klasyczną już próbę modernistycznej budowy symbolu przez przestrzeń i drogę widza od ciemności podziemia do światła. Rozwiązanie czyste od strony koncepcyjnej, z prawidłowym ruchem publiczności. Skala wejścia w kontekście arkad budzi jednak poważne wątpliwości, a budowa podziemi, gdy obok są autentyczne podziemia kościoła, w którym ukrywano Żydów wydaje się chybiona. Pozostawienie otwartego w nocy tunelu budzi wątpliwości związane z zachowaniem porządku i bezpieczeństwa zwiedzających”.

Wyróżnienie: biuro Bulanda, Mucha Architekci (Andrzej Bulanda, Maciej Bulanda, Jacek Chyrosz, Jadwiga Gajczyk, Włodzimierz Mucha)

Wyróżnienie: biuro Bulanda, Mucha Architekci (Andrzej Bulanda, Maciej Bulanda, Jacek Chyrosz, Jadwiga Gajczyk, Włodzimierz Mucha)

Wyróżnienie: biuro Bulanda, Mucha Architekci (Andrzej Bulanda, Maciej Bulanda, Jacek Chyrosz, Jadwiga Gajczyk, Włodzimierz Mucha)

Kolejne wyróżnienie otrzymało warszawskie biuro Bulanda, Mucha Architekci (Andrzej Bulanda, Maciej Bulanda, Jacek Chyrosz, Jadwiga Gajczyk, Włodzimierz Mucha). „Trafna, czytelna metafora otwartych drzwi i przejścia przez wąski korytarz. Lakoniczny znak symbolizujący ukrycie, ryzyko, poruszanie się w szczelinie wolności. To, co jest zaletą, okazuje się też wadą: ściany są zbyt niskie a odległość między nimi (przy drodze tam i z powrotem) zbyt wąska. Trudno ignorować ryzyko dewastacji i kwestię bezpieczeństwa zwiedzających”.

Wyróżnienie: Anna Drozd – Tutaj

Wyróżnienie: Anna Drozd – Tutaj

Jury wręczyło także wyróżnienie autorce z Krakowa, Annie Drozd – Tutaj. Uzasadniono wybór tymi słowami: „Wyróżnienie przyznano za propozycję syntetycznego znaku pojednania, próbę wyrażenia idei ratowania Żydów przez Polaków i hołdu temu cichemu, trudnemu bohaterstwu. Jury doceniło również włączenie do kompozycji pomnika bocznej ściany arkady Marconiego. Rozwiązanie nie jest jednak dostosowane skalą do otoczenia, a element narracji – długi mur z tysiącami nazwisk razi schematyzmem”.

Źródło informacji: architektura.um.warszawa.pl/pomnik

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera