Światło dzienne w gabinetach i biurach na poddaszu

Jednym z podstawowych elementów, które gwarantują dobre samopoczucie użytkownikom budynków, jest tzw. komfort wizualny warunkowany takimi czynnikami, jak: ilość i jakość naturalnego światła w budynku. Norma EN 17037:2018 Daylight in Buildings, formułująca prawne zapisy dotyczące światła dziennego określa, że powinno ono być najważniejszym źródłem oświetlenia pomieszczeń. Jak go zapewnić w gabinetach i pomieszczeniach biurowych umieszczonych na poddaszu?

Dostęp do naturalnego światła ma istotne znaczenie w pracy z co najmniej z kilku powodów. Możliwość utrzymywania kontaktu wzrokowego ze środowiskiem zewnętrznym podczas pracy zwiększa jej efektywność i zapewnia komfort pacy, z kolei wygoda widzenia ułatwia koncentrację. Umiejętne zaaranżowanie przestrzeni pracy pod kątem ekspozycji na światło dzienne może również przełożyć się na niemałe oszczędności – na przykład te związane z bilansem energetycznym budynku.

Analiza światła dziennego

Pracę nad prawidłowym doświetleniem pomieszczeń do pracy na poddaszu należy rozpocząć od analizy światła dziennego, która powinna uwzględniać lokalizację obiektu, jak również uwarunkowania przestrzenne (np. obiekty przesłaniające, transmisję światła przez wybrany typ szkła, grubość przegród zewnętrznych, wewnętrzny podział na pomieszczenia oraz wskaźnik odbicia światła od powierzchni wewnętrznych i umeblowania). Równie ważne jest kształtowanie wewnętrznego układu funkcjonalnego pomieszczeń, o które trzeba zadbać już w fazie projektowej.

Na jakość światła dziennego w budynkach duży wpływ ma orientacja i geometria budynku, struktura fasady, kontekst i otoczenie zewnętrzne. Analiza przeprowadzona na etapie projektowym umożliwia  wprowadzenie modyfikacji w projekcie i istotne zwiększenie ilości światła dziennego oraz poprawę jego dystrybucji w kluczowych pomieszczeniach. Wprowadzenie szeregu drobnych korekt, takich jak zmiana położenia okien czy kształtu ich wnęki wokółokiennej, wpływa na prawidłowe doświetlenie kluczowych dla pracy obszarów w budynku.

Wydajność budynku pod kątem jego doświetlenia światłem najczęściej określana jest za pomocą współczynnika światła dziennego (Daylight Factor, DF). Współczynnik światła dziennego to wskaźnik dostępności światła dziennego, który wyraża w procentach ilość światła dziennego dostępnego w pomieszczeniu (na płaszczyźnie roboczej) w porównaniu do ilości niezakłóconego światła dziennego dostępnego na zewnątrz w warunkach zachmurzonego nieba. Kluczowymi elementami budynku, które określają wartość i rozkład współczynnika światła dziennego w przestrzeni są:

1. Rozmiar, rozmieszczenie, położenie i właściwości przepuszczania światła dla okien elewacyjnych i dachowych.

2. Wielkość i właściwości refleksyjne (odbijające światło) powierzchni wewnętrznych i zewnętrznych.

3. Stopień, w jakim elementy zewnętrzne przesłaniają widok nieba.

Pomieszczenia o średnim DF wynoszącym 2% można uznać za dobrze doświetlone światłem dziennym, ale oświetlenie elektryczne może być nadal w nich potrzebne do wykonywania precyzyjnych prac wymagających dobrego widzenia.

Pomieszczenie będzie silnie oświetlone światłem dziennym, gdy średni DF wyniesie 5% lub więcej i w takim przypadku oświetlenie elektryczne najprawdopodobniej nie będzie konieczne w ciągu dnia.

Do współczynnika światła dziennego odnosi się też norma EN 17037:2018 Daylight in Buildings podając jego wartości korespondujące z docelowym poziomem oświetlenia wskazanym dla stolic krajów członkowskich. Norma proponuje rozwiązania ujednolicające dla różnych krajów europejskich, wśród których obowiązuje posługiwanie się współczynnikiem światła dziennego, a w innych, np. w Polsce, korzystamy z określenia procentowego udziału przeszklenia obliczanego względem powierzchni użytkowanego pomieszczenia.

Przyjmuje się, że z punktu widzenia bilansu cieplnego budynku oraz wspomnianego wyżej komfortu wizualnego bez konieczności stosowania aktywnych i pasywnych systemów chłodzenia latem, powierzchnia przeszklona  powinna wynosić do 50% całkowitej powierzchni elewacji południowej przy założeniu zastosowania zewnętrznych systemów zacieniania latem. W przypadku elewacji północnej tej wskaźnik powinien wynosić poniżej 30% ze względu na straty ciepła. Elewacje wschodnia i zachodnia powinny zbliżać się raczej do wartości 50%.

Przyjmuje się przy tym, że znacznie lepszą penetrację światłem dziennym zapewniają przeszklenia poziome (okna wstęgowe) niż pionowe.

Światło dzienne na poddaszu – łączenie okien poziome i pionowe

W przypadku łączenia okien w zestawy należy mieć na uwadze podstawowe zasady: w poziomie łączmy okna tej samej wysokości – w praktyce jest to jednoznaczne z tym samym rozmiarem okien. Natomiast w pionie łączymy okna o tej samej szerokości, ale jeśli zależy nam na urozmaiceniu, mogą być one różnej długości. Najczęściej spotykanym zestawem okiennym są dwa okna zamontowane obok siebie w zestawie poziomym.

Polega to na zamontowaniu obok siebie co najmniej dwóch okien dachowych w połączeniu poziomym. Do pomieszczenia trafi wtedy nie tylko więcej światła – oprócz tego możemy też zadbać o prawidłową wentylację pomieszczeń.

Już na etapie projektu konstrukcji dachu należy przy tym uwzględnić nie tylko szerokość okien, ale również grubość krokwi oraz szerokość rynienek kołnierzy uszczelniających pomiędzy oknami.

W zestawy można też łączyć okna różnych typów i rozmiarów. Możemy  połączyć obok siebie okna dachowe o różnych sposobach otwierania, np. okno elektryczne z oknem otwieranym manualnie. W przypadku okien elektrycznych VELUX mechanizm jest zintegrowany z konstrukcją. To duża zaleta, bo zamknięte okna elektryczne niczym nie różnią się od tych otwieranych manualnie - wyglądają identycznie zarówno z zewnątrz, jak i od wewnątrz. Pozwala to na optymalizację kosztów całego zestawu, jeśli jest taka potrzeba.

Ochronę przed hałasem i dźwiękami z zewnątrz zapewnią wykonane z drewna dwukomorowe, trzyszybowe okna wyposażone w termoplastyczną ramkę dystansową i aluminiowe osłony zewnętrzne. W sprzedaży dostępne są modele z dolnym i górnym otwieraniem. Te ostatnie sprawdzą się zwłaszcza w pomieszczeniach, w których dostęp do okien jest utrudniony ze względu na stojące bezpośrednio pod nimi meble. Niezawodnym sposobem na regulowanie dopływu światła jest natomiast zamontowanie rolet.

Zestawy kolankowe

Innym rozwiązaniem jest łączenie okien dachowych z pionowymi w zestawy kolankowe tak, by wykorzystać ściankę kolankową do otwarcia się na przestrzeń wokół budynku. Jest to bardzo popularne rozwiązanie i daje wyjątkowy komfort wizualny. Otwieramy się wtedy na widok poniżej i wysoko ponad linię horyzontu.

Balkon dachowy i okno balkonowe

Kolejnym ciekawym rozwiązaniem jest balkon dachowy GDL Cabrio® - dwuskrzydłowe okno do mieszkań na poddaszu, które może być otwarte tworząc balkon. Górna część to uchylne skrzydło otwierające się do kąta 45°, dolna część wysuwa się do pionu z barierkami po bokach.

Wyjątkowym rozwiązaniem jest dwuskrzydłowe okno balkonowe GEL - system elementów okiennych i drzwiowych, tworzący wyjście na balkon. Produkowane są w jednym rozmiarze, ale możemy je też łączyć w zestawy obok siebie pamiętając jednak o tym, że z uwagi na stabilność zestawu nie możemy obok siebie montować dwóch okien rozwiernych obok siebie.

Materiały: Velux
 

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera