Zmarł Christopher Alexander

Christopher Alexander urodził się 4 października 1936 roku w Wiedniu. Jak dziecko wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, jego rodzice uciekali przed systemem nazistowskim. Zamieszkali w mieście Oxford, gdzie Alexander rozpoczął naukę. Studiował wiele dziedzin, m.in. chemię, fizykę i matematykę, ale to architekturę uczynił swoją podstawową dziedziną. W 1958 roku wyjechał do USA, aby studiować na Uniwersytecie Harvarda oraz na Massachusetts Institute of Technology. W 1963 roku otrzymał propozycję objęcia katedry na Uniwersytecie Berkeley – został tam profesorem architektury, które to stanowisko piastował do 2002 roku, kiedy odszedł na emeryturę. Wtedy też przeniósł się do Wielkiej Brytanii. Tam zmarł 17 marca 2022 roku.

Ważny teoretyk architektury

Christopher Alexander zaprojektował w swojej karierze kilkaset budynków (to zwykle obiekty o niewielkiej skali i tradycyjnych formach uzupełnionych detalem), jednak nie z działalności projektowej był najbardziej znany. Do historii architektury przeszły głoszone przez niego tezy, które zawarł w tłumaczonych na wiele języków książkach. W Polsce wiele lat temu ukazała się najbardziej znana z nich, „Język wzorców” (A Pattern Language), którą Alexander napisał w 1977 roku. Poza tym napisał wydał m.in. „Notes on the Synthesis of Form, A City is Not a Tree”, „The Timeless Way of Building, A New Theory of Urban Design” czy czterotomowe dzieło „The Nature of Order: An Essay on the Art of Building and the Nature of the Universe”.

Swoje teorie na temat urbanistyki, architektury, projektowania i tworzenia przestrzeni do życia Alexander oparł na badaniu dokonań epoki średniowiecza. Obserwował i analizował miasta zbudowane w tamtej epoce i doszedł do wniosku, że to nie architekci kreują świat zurbanizowany, co więcej, nie powinni tego robić. W miastach średniowiecznych, które do dziś uznaje się za fundament naszej cywilizacji i przestrzenie wyjątkowo dobrze zaprojektowane zarazem, punktem wyjścia zawsze były najbardziej podstawowe potrzeby mieszkańców, pragmatyzm i utylitarna potrzeba, nie wizjonerstwo i efekt. To mieszkańcy, użytkownicy miast tworzyli ramy pod ich budowę, ustalali zasady i normy, które architekci co najwyżej później wypełniali kubaturami.

Architektura musi wrócić do źródeł

To waśnie oddanie na powrót ludziom, mieszkańcom i użytkownikom prawa do decydowania o tym, co gdzie i jak się projektuje i buduje – jest jedną z podstawowych tez stawianych przez Alexandra. Teoretyk i badacz niejako chciał odebrać architektom pozycję demiurgów, których wizje stoją ponad ludzkimi potrzebami, która to pozycję uzyskali oni w nowoczesnych czasach, głównie w XX wieku. Alexander chciał powrotu do ponadczasowego, a zarazem najbardziej podstawowego sposobu projektowania, tego samego, z którego wywodzą się fundamenty ludzkości – wymyślane i budowane przez zwykłych ludzi świątynie i namioty, domy, ulice i place. Tylko tak można stworzyć przestrzenie harmonijne i dające warunki do szczęśliwego życia. Architekci powinni móc wypełniać te przestrzenie swoimi projektami, jednak tworząc je w oparciu o opracowany wcześniej ład i zestaw regulacji. Co więcej, tezy te mają zastosowanie do całego procesu projektowania, od kreślenia wizji miast i dzielnic, przez budynki, po meble i nadobniejsze przedmioty codziennego użytku.

Dzięki tym poglądom Christopher Alexander stał się ważną postacią dla ruchu Nowej Urbanistyki, postulującej powrót do tradycyjnie kształtowanych, zachowujących ludzką skalę i posługujących się archetypicznymi formami urbanistyki i architektury. Tym, co sytuuje Alexandra na piedestale teorii kształtowania architektury naprawdę przyjaznej i potrzebnej ludziom jest także fakt, że swoje tezy opierał on w dużym stopniu o analizy naukowe, matematyczne i fizyczne, jak również uwzględnia różne okoliczności, w jakich się buduje, np. niedobory materiałów czy maszyn. I na to doskonałym sposobem wg badacza jest odwrót od X-wiecznej filozofii architektury jako sztuki i powrót do jej najbardziej podstawowego sensu.

Źródło zdjęć: Wikimedia.org

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera