Biblioteka w Ziemi – architektura zakorzeniona w naturze

W świecie, w którym architektura coraz częściej staje się odpowiedzią na potrzeby środowiska i społeczności, projekt Biblioteki w Ziemi autorstwa Hiroshi Nakamury & NAP stanowi wyjątkowy przykład próby odzyskania harmonii między człowiekiem, naturą a przestrzenią. To nie tylko budynek – to manifest pokory wobec przyrody i hymn na rzecz prostoty.

Biblioteka dla rolników i ziemi

Biblioteka w Ziemi (Library in the Earth) powstała w 2022 roku w Kisarazu, w Japonii, na terenie KURKKU FIELDS – eksperymentalnej przestrzeni rolniczej, edukacyjnej i artystycznej, której celem jest promowanie zrównoważonego stylu życia. To miejsce, gdzie natura, kultura i społeczność współistnieją w harmonii. Biblioteka została zaprojektowana z myślą o rolnikach – by mogli czytać w deszczowe dni, odpoczywać i w otoczeniu natury czerpać inspirację z książek.

Teren, na którym stanęła biblioteka, był wcześniej doliną wypełnioną gruzem budowlanym – pozostałością po wcześniejszych pracach konstrukcyjnych. Architekci postanowili przywrócić mu pierwotny charakter – przyrodniczy i duchowy. Zamiast wznosić budynek ponad ziemią, zdecydowali się „wciąć” go w grunt, tworząc przestrzeń, która nie konkuruje z naturą, lecz się z nią stapia. To gest szacunku wobec ziemi – źródła życia i symbolu macierzyństwa, obecnego w wielu kulturach, także w japońskiej.

Inspiracją dla projektu była idea, że ziemia nie powinna być naruszana przez architekturę, lecz że architektura może istnieć w symbiozie z naturalnym środowiskiem. To podejście wpisuje się w filozofię satoyama – japońskiego modelu współistnienia człowieka i przyrody, który zakłada zrównoważone korzystanie z zasobów naturalnych bez ich niszczenia.

Przestrzeń odpoczynku, edukacji i wspólnoty

Choć powierzchnia biblioteki to zaledwie 113 m², jej funkcjonalność wykracza daleko poza standardowe rozumienie biblioteki. To miejsce odpoczynku, kontemplacji, edukacji i spotkań. Przeznaczone jest przede wszystkim dla rolników i ich rodzin, ale także dla odwiedzających KURKKU FIELDS – dzieci, edukatorów, artystów i wszystkich, którzy szukają chwili wytchnienia.

Wnętrze zostało zaprojektowane tak, by odpowiadać na różne potrzeby użytkowników. Znajdują się tu niskie pomieszczenia, do których mogą wejść tylko dzieci, oraz większa sala przeznaczona na opowiadanie historii – przypominająca łono ziemi. Książki pochodzą z prywatnych zbiorów rolników i są przede wszystkim przeznaczone dla najmłodszych. To nie tylko biblioteka – to przestrzeń społeczna, która wspiera lokalną wspólnotę i promuje ideę wzajemnego wsparcia i współpracy.

Architekci podkreślają, że konstrukcja biblioteki opiera się na zasadzie wzajemnego podparcia – cienkie, pionowe belki wspierają się nawzajem, tworząc stabilną całość.

To metafora społeczności, w której siła nie wynika z indywidualnej mocy, lecz z solidarności i współpracy. W ten sposób architektura staje się nie tylko przestrzenią fizyczną, ale także symboliczną – opowiadającą o wartościach, które są fundamentem życia wspólnotowego.

Architektura organiczna i zmysłowa

Forma biblioteki jest niezwykle subtelna i organiczna. Z lotu ptaka przypomina kroplę wody – symbol życia, odnowy i czystości. Budynek niemal znika w krajobrazie, przykryty trawnikiem, który płynnie przechodzi w otaczającą roślinność. Zamiast dominować nad otoczeniem, wtapia się w nie, stając się jego naturalnym przedłużeniem.

Wnętrze biblioteki to przestrzeń płynna – ściany, podłoga i sufit pokryte są tym samym glinianym tynkiem, co tworzy wrażenie jedności i spokoju. Brak tu tradycyjnych elementów konstrukcyjnych, takich jak belki czy kolumny – zamiast nich zastosowano płyty betonowe wspornikowe, które wychodzą z murów oporowych. Dzięki temu przestrzeń jest otwarta, a jednocześnie intymna.

Światło wpada do środka przez świetlik umieszczony w centrum konstrukcji. Oświetla ono przestrzeń w sposób naturalny, zmieniając się w zależności od pory dnia i pogody. To światło – symbol nieba i nadziei – kontrastuje z ziemistym wnętrzem, tworząc poetycki dialog między górą a dołem, niebem a ziemią. Wrażenie to potęguje wilgotność i zapach ziemi, które są integralną częścią doświadczenia przebywania w tej przestrzeni.

Innowacja zakorzeniona w tradycji

Choć forma biblioteki wydaje się prosta i naturalna, jej realizacja wymagała zaawansowanej wiedzy inżynieryjnej i precyzyjnego planowania. Projekt został opracowany we współpracy z Kanebako Structural Engineers, a jego kluczowym elementem była eliminacja tradycyjnych podpór na rzecz systemu wspornikowego.

Zastosowanie betonu jako głównego materiału konstrukcyjnego pozwoliło na stworzenie trwałej i odpornej na wilgoć struktury, która jednocześnie zachowuje ciepły, ziemisty charakter dzięki odpowiedniemu wykończeniu. Powierzchnie ścian i sufitu zostały pokryte gliną, co nie tylko nadaje wnętrzu naturalny wygląd, ale także reguluje wilgotność i temperaturę.

Zielony dach nie jest tylko estetycznym dodatkiem – pełni funkcję retencyjną i nawadniającą. Roślinność została dobrana tak, by wspierać lokalny ekosystem i zmieniać się wraz z porami roku. Dzięki temu biblioteka żyje w rytmie natury – oddycha, rośnie, zmienia się. System nawadniania i retencji wody został zaprojektowany tak, by wspierać mikroklimat wnętrza i otoczenia, co czyni budynek niemal samowystarczalnym.

Architektura, która myśli o ziemi

Biblioteka w Ziemi to przykład architektury, która nie tylko odpowiada na potrzeby użytkowników, ale także szanuje i współtworzy środowisko naturalne. To przestrzeń, która nie narzuca się, lecz zaprasza do refleksji, odpoczynku i wspólnoty.

W czasach, gdy architektura często dąży do spektakularności i dominacji, Hiroshi Nakamura & NAP pokazują, że prawdziwe piękno tkwi w prostocie, harmonii i głębokim zrozumieniu miejsca. Biblioteka w Ziemi to nie tylko budynek – to opowieść o tym, jak architektura może być czuła, odpowiedzialna i zakorzeniona. To przestrzeń, która uczy, że mniej znaczy więcej, a prawdziwa innowacja rodzi się z szacunku do tego, co pierwotne i naturalne.

Biblioteka w Ziemi – Kisarazu, Japonia

Projekt: Hiroshi Nakamura

Realizacja: 2022

Foto: Hiroshi Nakamura & NAP

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera