Terunobu Fujimori - architekt surrealista

Projektowane przez niego budynku wyglądają, jakby do ziemskiej rzeczywistości zostały przeniesione z krainy baśni, jego samego zaś określa się mianem architekta surrealisty. Terunobu Fujimori jest bez wątpienia jednym z najbardziej oryginalnych i wymykających się wszelkim klasyfikacjom współczesnych projektantów. W jego pracach odnaleźć można inspiracje przeszłością i teraźniejszością, chłopskimi chatami i starożytnymi zamkami obronnymi, ziemiankami Mongolii i kolonialną architekturą Stanów Zjednoczonych, podaniami ludowymi i jaskinią w Lascaux, ale nade wszystko – naturą. Terunobu Fujimori urodził się w 1946 r., w małej wsi Chico, dwie godziny drogi na południe od Nagano. Wyższą edukację rozpoczął na uniwersytecie Tohoku, na kierunku projektowania, jednak szybko się rozczarował brakiem zajęć praktycznych – był bardziej zainteresowany budowaniem niż samym projektowaniem (zamiłowanie do własnoręcznej pracy nad budynkami pozostało mu do dziś). Wówczas wyjechał do Tokio i podjął studia na tamtejszym uniwersytecie, gdzie uzyskał dyplom, a później obronił pracę doktorską. Do dziś związany jest z tą uczelnią – pracuje jako wykładowca i profesor historii nowoczesnej architektury japońskiej w Instytucie Nauk Przemysłowych na Uniwersytecie w Tokio. Podróżuje po całym świecie, nieustannie szukając nowych idei i źródeł inspiracji. Fujimori jest jednym z najbardziej znanych japońskich historyków i badaczy architektury. Projektować zaczął późno, bo dopiero w wieku 44 lat – w 1990 r. – kiedy władze jego rodzinnej wioski powierzyły mu stworzenie koncepcji małego muzeum historycznego poświeconego lokalnemu rodowi Jinchokan Moriya. Fujimori tak wspomina pracę nad swoim pierwszym budynkiem: „Ponieważ byłem znanym historykiem architektury, uznałem, że moja architektura powinna być całkowicie unikatowa, niepodobna do niczego, co wcześniej powstało. Obawiałem się, że jeśli zaproponuję coś tradycyjnie europejskiego czy japońskiego, wszyscy stwierdzą, że to dlatego, że jestem historykiem. Chciałem uniknąć takiej krytyki”. Nie chciał się również wiązać z żadnym nurtem współczesnym. Tym razem powód był równie osobisty: „Wielu z moich przyjaciół, min. Tadao Ando czy Toyo Ito, stawało się wówczas znanymi architektami. Nie chciałem, żeby się ze mnie śmiali i mówili, że naśladuję ich dzieła”. Pierwszy budynek Fujimoriego wzbudził wielkie poruszenie w kręgach architektów. Kengo Kuma nazwał go ciosem wymierzonym przeciwko modernizmowi, jakiego nikt wcześniej nie zadał. To przekonało późnego debiutanta, by nie zarzucać praktyki architektonicznej. Ponieważ jednak inwestorzy potrzebowali więcej czasu na oswojenie się z jego ‘dziwnym’ stylem, niż koledzy po fachu, po zrealizowaniu muzeum zbudował dom dla swojej rodziny na przedmieściach Tokio. Inspiracji dostarczyły mu popularne w Normandii dachy kryte strzechą i porośnięte roślinnością. Elewacje domu Tanpopo pokrywają pasy okładziny ze skał wulkanicznych, spomiędzy których wyrastają kwiaty i trawa. Grube ściany zapewniają dobrą izolację wnętrza i wydajność energetyczną, co jest jednak skutkiem ubocznym, a nie wyznaczonym przez architekta celem. Bo chociaż Fujimori dąży do tego, by jego budynki były przyjazne dla otoczenia i zużywały jak najmniej energii, a także stosuje naturalne materiały oraz proste, często prymitywne techniki budowlane, z nieufnością odnosi się do współczesnych koncepcji zielonego projektowania. Jak sam mówi: „Jako architekt, zajmuję się efektem wizualnym. Kwestie energetyczne to sprawa dla inżyniera. Moim zadaniem jest wyraźne i harmonijne połączenie dwóch światów – świata budowanego przez człowieka i natury kreowanej przez Boga”. Nie tylko budynki, które Fujimori projektuje, ale także sposób, w jaki pracuje, jest niekonwencjonalny. Nie prowadzi własnej firmy, a kiedy potrzebuje pomocników do rozrysowania konstrukcji i detali, rekrutuje ich spośród swoich studentów (jako wolontariuszy). Modele budynków – abstrakcyjne, rzeźbiarskie formy – wycina własnoręcznie z drewnianych pniaków przy pomocy piły mechanicznej. Kiedy projekt i ‘makieta’ są gotowe, Fujimori zaprasza klienta do swojego domu w Chico na mały ‘wernisaż’. Popijając herbatę w zbudowanym przez siebie Takasugi-an, czyli „za wysokim domku herbacianym”, przedstawia inwestorowi swoją koncepcję. „Jeśli nie podobają mu się moje projekty, zaczynem trząść budynkiem” – żartuje. Patrząc na ów domek, trudno jednak wątpić w skuteczność takiej metody negocjacji.

Dom herbaciany Takasugi-an (2003-2004) to niewielka chatka wzniesiona 6 metrów nad ziemią i zamocowana do pni dwóch kasztanowców, które zostały ścięte w pobliskich górach. Cienkie i powyginane ‘szczudła’, sprawiają, że cała konstrukcja wydaje się co najmniej niestabilna. Jakby tego było mało, do wnętrza można się dostać jedynie po dostawionej do konstrukcji, drewnianej drabinie. Zgodnie z tradycją mistrzów parzenia herbaty, którzy sprawowali całkowitą kontrolę nad procesem powstawania ich ‘herbacianych domów’, Fujimori zaprojektował i zbudował cały obiekt sam. Jest on bowiem typem architekta-rzemieślnika i, choć podczas realizacji większych budynków powierza wykonanie konstrukcji i instalacji specjalistom, wiele elementów – zwłaszcza wewnątrz – wykonuje własnoręcznie albo przy pomocy grupy wolontariuszy, których, od nazwy jednego z okresów neolitu w historii Japonii, nazywa Jomon Company (określenie to nie jest przypadkowe – prace są bowiem wykonywanie przy użyciu prymitywnych narzędzi, co ma nadać wnętrzom przytulny, rustykalny wygląd).

Mimo iż popularność Fujimoriego, a co za tym idzie, także ilość zleceń, rośnie, architekt nie zmienia metod pracy. Świetnym tego przykładem jest dom Yakisugi w Nagano, ukończony w 2007 r.. Budynek o żelbetowej konstrukcji zgodnie z dawną, lokalną tradycją pokryty został zwęglonymi deskami z drewna cedrowego o długości 8 metrów. Ponieważ proces ich wypalania był bardzo czaso- i pracochłonny, Fujimori poprosił o pomoc grupę przyjaciół, a także klienta. Nawiązanie do japońskiej tradycji idzie w parze z inspiracją jaskinią w Lascaux, która według Fuimoriego jest kwintesencją tego, czego ludzie oczekują od architektury – schronienia, ciepła i poczucia wspólnoty. Jaskinia stała się wzorem dla płynnej organizacji wnętrza domu, który mieści część dzienną z jadalnią oraz dwie sypialnie, studio i pokój do picia herbaty umieszczony w wieży. Budynek, który powstał w efekcie połączenia tak odległych źródeł inspiracji, został przez Kengo Kumę określony mianem „antyhistorycznego”. Inni krytycy wskazują, że dom Yakisugi jest również „antygeograficzny”, bo trudno w nim jednoznacznie wskazać nie tylko nawiązania do konkretnego okresu historycznego, ale także do tradycji wybranego miejsca.

Po technikę wypalania desek – zapomnianą i niedocenianą dziś metodę ochrony drewna przed szkodnikami i wilgocią – Fujimori sięgnął także w swoim najnowszym projekcie – domu pokazowym dla Tokijskiej Kapmanii Gazowej, będącej największym dostawcą gazu w Japonii. Budowany na północ od Tokio obiekt jest nie tylko całkowicie zasilany gazem, ale także pełen niecodziennych rozwiązań i zaskakujących detali: do łazienki prowadzą przysadziste drzwi rodem domu hobbitów (trzeba ukucnąć, żeby przez nie przejść), a do pokoju dzieci można się dostać jedynie po drabinie (jak twierdzi architekt, ‘dzieci są jak małpy’). Na wysokości drugiego piętra znajduje się pokój herbaciany umieszczony w wieży powtarzającej kształt tej z domu Yakisugi. Budynki Terunobu Fujimoriego wymykają się wszelkim klasyfikacjom. Ich surrealistyczne, czasami prymitywnie wyglądające formy zdecydowanie odbiegają od standardowych wyobrażeń na temat współczesnej japońskiej architektury – lekkich, eterycznych, geometrycznych budynków projektowanych przez SANAA czy Toyo Ito. Fujimori sięga głębiej – do korzeni japońskiej sztuki budowlanej, którą od zawsze cechował bliski związek z naturą. Wykorzystując w swoich budynkach podstawowe materiały – ręcznie cięte drewno, ziemię czy kamienie – podkreśla związek architektury z przyrodą. Jednocześnie, mimo przywiązania do tych tradycyjnych wartości, tradycjonalistą nie jest, a w jego pracach można znaleźć szeroką gamę dowolnie zestawianych motywów i inspiracji – z różnych rejonów geograficznych, epok i dziedzin. Do najbardziej znanych realizacji Terunobu Fujimoriego należą: Akino Fuku Art Museum (1997), dom studencki dla Kumamoto Agricultural College (2000), laureat nagrody za najlepszy projekt roku w Japonii, Tanpopo House (1995), domek herbaciany Ichiya-tei dla Morihiro Hosokawy (2003) czy dom Nira (1997 r.), za który otrzymał japońskie Grand Prix w dziedzinie sztuki. W 2006 r. jego wystawa jego modeli prezentowana była podczas Biennale Architektury w Wenecji, w ramach ekspozycji „Nieznana japońska architektura i miasta” poświęconej pracom jego i ruchu ROJO, z którym jest związany. Rok później w Japonii ukazała się jego monografia. Daniela Szymczak

Podepnij swój artykuł

Podoba Ci się nasza działalność ? Postaw kawę dla Grupy Sztuka Architektury!

tagi

Asystent Architekta
PRAZA architekci ASYSTENT ARCHITEKTA
Architekt Piotr Jański architektka/architekt
VAAV Sp. z o.o. Praktyka/staż asystent projekt...
Pracownia Projektowa Architekt Asystent architekta - 3DPROJE...
3DPROJEKT architektura ZOBACZ WSZYSTKIE

Inwentaryzacje architektoniczo...
Szukam praktyk/ pracy
Szukam stażu sierpień- stycze...
Arquitecto
Szukam zleceń - rysunki wykona...
ZOBACZ WSZYSTKIE

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera

Region Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

Status zawodowy Inny Student Architekt Urzędnik Producent materiałów

Akceptuję regulamin

25 maja 2018 roku zaczęło obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO”, „ORODO”, „GDPR” lub „Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych”). W związku z tym chcielibyśmy poinformować Cię o przetwarzaniu Twoich danych oraz zasadach, na jakich będzie się to odbywało po dniu 25 maja 2018 roku. Poniżej znajdziesz podstawowe informacje na ten temat. O jakich danych mówimy? Chodzi o dane osobowe, które są zbierane w ramach korzystania przez Ciebie z naszych usług, w tym stron internetowych, serwisów i innych funkcjonalności udostępnianych przez Grupę Sztuka Architektury, w tym zapisywane w plikach cookies, w formularzach kontaktowych, które są instalowane na naszych stronach przez nas oraz naszych Zaufanych Partnerów, tj. firmę Royalad oraz firmę Gemius Polska. Każdemu przysługuje prawo: • Prawo dostępu do danych - prawo do zażądania kopii posiadanych przez nas informacji; • Prawo do sprostowania - prawo do poprawiania nieprawidłowych lub niekompletnych danych, które są w naszym posiadaniu; • Prawo do bycia zapomnianym - w pewnych okolicznościach można złożyć wniosek o usunięcie przechowywanych przez nas danych; • Prawo do ograniczenia przetwarzania - w przypadku spełnienia określonych warunków prawo do ograniczenia przetwarzania danych; • Prawo do przenoszenia - prawo do przekazania danych, będących w naszym posiadaniu do innej organizacji; • Prawo do sprzeciwu - prawo sprzeciwiania się niektórym rodzajom przetwarzania, takim jak na przykład marketing bezpośredni; • Prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, tj. Prezesa Urzędu ds. ochrony danych osobowych. Dane w każdym przypadku podawane są dobrowolnie. W przypadku chęci wycofania zgody na przetwarzanie danych lub wniesienia sprzeciwu, dane, tj. wyłącznie imię i nazwisko, adres e - mail, numer telefonu będą nam także potrzebne, abyśmy mogli precyzyjnie ustalić czyje dane będziemy obowiązani usunąć. Nie będziemy jednak prosić o więcej danych niż podczas ich pobierania. W tym zakresie także dane podawane są dobrowolnie, jednakże ich niepodanie uniemożliwi nam spełnienie prośby, jeżeli nie będziemy w stanie poprawnie zweryfikować tożsamości.

Wyrażam zgodę na zamieszczenie moich danych w bazie KLAXON w celach marketingowych zgodnie z ustawą z dnia 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych, Dz. U. Nr 133, poz. 833. Zgadzam się na otrzymywanie informacji o charakterze handlowym zarówno ww Spółki jak i podmiotów współpracujących.

Wyrażam zgodę na zamieszczenie moich danych osobowych w bazie KLAXON i wykorzystywanie ich w celach marketingowych w Spółki zgodnie z ustawą z dn. 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych, Dz. U. Nr 133, poz. 833.

ZAPISZ MNIE