Maciej Gintowt, laureat Nagrody SARP 1989

W 1989 roku laureatem Honorowej Nagrody SARP został Maciej Gintowt

Hala widowiskowo - sportowa Spodek w Katowicach

Maciej Gintowt urodził się 10 lutego 1927 w Warszawie, zmarł 30 września 2003 w tym samym mieście. Pierwsze nauki zawodu architekta pobierał w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie, a w 1952 roku został absolwentem Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej. Przez wiele lat był wykładowcą na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Prof. dr hab. Maciej Gintowt w w latach 1987 – 1990 był dziekanem Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, a także członkiem Polskiej Akademii Umiejętności.

Hala widowiskowo - sportowa Spodek w Katowicach

Od początku swojej pracy zawodowej Macieja Gintowta najbardziej interesowały związki architektury i inżynierii, zgłębiał tajniki nowoczesnych konstrukcji, studiował rozwiązania funkcjonalne, jakie można osiągnąć za pomocą inżynieryjnych, innowacyjnych struktur nośnych. Przez ponad 20 lat prof. Gintowt pracował w Centralnym Ośrodku Badawczo-Projektowym Budownictwa Przemysłowego, a więc miejscu, w którym mógł wciąż eksperymentować i poszerzać swoją inżynieryjną wiedzę.

Niezwykle ważną postacią w życiu Macieja Gintowta był Maciej Krasiński. Obaj stworzyli duet, współpracujący ze sobą przy wszystkich najważniejszych realizacjach. Maciej Krasiński Honorową Nagrodę SARP otrzymał rok wcześniej, w 1988 roku.

Hala widowiskowo - sportowa Spodek w Katowicach

We wspomnieniu, napisanym dla SARP po śmierci prof. Macieja Gintowta prof. Stanisław Kuś pisał o tych dwóch architektach: „Dwie osobowości bardzo różne, o różnym systemie pracy, o diametralnie różnym temperamencie. Maciej „Książę” Gintowt spokojny, wyważony sangwinik, mocno angażujący się w prawidłowość rozwiązań funkcjonalnych, dbający o porządek i płynność finansową pracowni w dzisiejszej terminologii, czyli o jej „przerób” w ówczesnej. Maciej Krasiński o dwa lata starszy (rocznik 1921) choleryk, gwałtowny, o wybuchowych reakcjach, dowódca partyzantki z Zamojszczyzny, o którym opowiadano, że kiedy w latach czterdziestych złapali niemieckiego treuhandera, który gnębił kontyngentami okolicznych chłopów, to kazał go przywiązać do drzewa, posmarować miodem i napuścić na niego pszczoły. Równocześnie artysta, o dużych zdolnościach rysunkowych, doskonałym wyczuciu proporcji i niesłychanie wrażliwy na estetyczna formę konstrukcji. Doskonale uzupełniali się wzajemnie, łączyły ich i nas wspólne zainteresowania, a różnicowały od czasu do czasu ambicje osobiste – kto więcej wniósł w utworzone dzieła”.

Hala widowiskowo - sportowa Spodek w Katowicach

Dorobek pary Maciej Gintowt – Maciej Krasiński – to zarazem lista najnowocześniejszych konstrukcji, jakie wydała w XX wieku polska architektura. Na pierwszym miejscu trzeba wymienić halę widowiskowo-sportową „Spodek”, wybudowaną w latach 1959-1971 w Katowicach. Nie tylko arcydzieło rozwiązań konstrukcyjnych, ale i niezwykle ciekawy formalnie obiekt, jeden z najbardziej rozpoznawalnych budynków w Polsce. „Spodek” otrzymał zbliżony do koła plan, jednak jego konstrukcja jest znacznie bardziej skomplikowana: architekci musieli dopasować potężny gmach do niepewnego gruntu, zniszczonego szkodami górniczymi. Na żelbetowej misie fundamentowej oparto 120 stalowych żeber, dźwigających szerokie na 126 metrów sklepienie, zawieszone na 120 stalowych linach. Konstrukcję „Spodka” wykonano z żelbetu i stali; w wielu miejscach jako element wykończeniowy pojawia się beton, jednak we wnętrzach architekci zastosowali naturalny kamień. Elementem nadającym wyrazu całemu obiektowi jest okładzina elewacji, wykonana z ułożonej na kształt „łusek” blachy.

Hala sportowa Olivia w Gdańsku

Hala sportowa Olivia w Gdańsku

Hala sportowa Olivia w Gdańsku

W latach 1972-1973 powstała hala sportowa „Olivia” w Gdańsku, widowiskowy przykład brutalizmu, a zarazem wyrazista i głęboko przemyślana struktura inżynieryjna. Wykonana z żelbetowych prefabrykatów hala ma surowy, brutalistyczny wyraz i ekspresyjną, nieregularną sylwetkę, nasuwającą skojarzenia z unoszoną na falach łodzią. Niestety ostatnio hala jest zaniedbana na tyle, że nie jest łatwo docenić maestrię jej architektury. Wspólnie z Maciejem Krasińskim Maciej Gintowt zaprojektował także w 1972 roku Spółdzielczy Dom Handlowy „Central” w Łodzi, kolejne dzieło, klasyfikowane jako architektura brutalistyczna, doskonale dopasowany swoją surową bryłą do szerokiej arterii centrum miasta.

Hala widowiskowo - sportowa Podpromie w Rzeszowie

Hala widowiskowo - sportowa Podpromie w Rzeszowie

Hala widowiskowo - sportowa Podpromie w Rzeszowie

W latach 1973 – 1989 zrealizowany został jeszcze jeden projekt tego wyjątkowego duetu projektantów, czyli hala widowiskowo-sportowa "Podpromie" w Rzeszowie. Tu znów mamy do czynienia z konstrukcją, w której połączono nowoczesne rozwiązania techniczne z wyrazistą, oryginalną formą architektoniczną.

Dorobek Macieja Gintowta można podziwiać także zagranicą. Architekt jest autorem m.in. ambasady Polski w Brukseli (1979–80) i Bukareszcie (1983).

Źródło zdjęć hali Podpromie: hala.imedio.pl
Pozostałe zdjęcia: opracowanie własne

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera