Łaźnia łańcuszkowa – wzorcowa rewitalizacja

Łaźnia łańcuszkowa powstała w 1890 roku, na terenie kopalnia „Królowa Luiza” w Zabrzu, która działała już wtedy prawie sto lat. Aż do 1998 roku, kiedy zawieszono jej działalność, kopalnia uważana była za jedną z najnowocześniejszych w Europie. Dowodem na to może być… łaźnia łańcuszkowa właśnie, będąca świadectwem poziomu socjalnego zakładu, który znacznie wyprzedzał standardy tamtych czasów.

Łaźnia łańcuszkowa – to duży, ceglany budynek o układzie bazylikowym, wysoki na 10 metrów, który pierwotnie mieścił szatnię, łaźnię i markownię (miejsce wydawania górnikom metalowych numerków, dzięki którym było wiadomo, który z nich zszedł pod ziemię). Gdy kopalnia przestała działać i zdecydowano się zmienić jej funkcję na muzealną także łaźnia musiała zostać zmodernizowana. Podjęło się tego konsorcjum dwóch związanych ze Śląskiem pracowni, Konior Studio (wtedy mający już na koncie m.in. siedzibę Centrum Nauki i Edukacji Muzycznej Symfonia, później m.in. siedzibę NOSPR) oraz OVO Grąbczewscy Architekci (późniejsi twórcy słynnego już Muzeum Ognia w Żorach czy Centrum Administracyjnego Gminy Wielka Wieś w miejscowości Szyce).

Łaźnia łańcuszkowa jest miejscem wyjątkowym na mapie Polski. Jak zauważają twórcy jej współczesnego wcielenia: „Rewitalizacja jedynej historycznej łaźni w polskim górnictwie węglowym, która utrzymała częściowo oryginalne wyposażenie i jest udostępniona zwiedzającym, umożliwia poznanie warunków socjalnych panujących pod koniec XIX w. w dużym, państwowym zakładzie przemysłowym”.

Łaźnia łańcuszkowa w stoi tuż przy głównej ulicy Zabrza, jest charakterystycznym elementem architektury tej części miasta – jej modernizacja przebiegała więc nie tylko w ścisłej współpracy z konserwatorem zabytków, ale i w wielkim poszanowaniu specyficznego charakteru i znaczenia obiektu. Projektanci zachowali oryginalny podział głównych pomieszczeń, elementy konstrukcyjne oraz część pierwotnego wyposażenia, zmniejszając współczesną ingerencję do niezbędnego minimum. Stara cegła została pieczołowicie wyczyszczona, jeśli konieczne były jej uzupełnienia, dokonano tego materiałami o tych samych wymiarach i kolorach; jednak nowe partie przy dobudówce południowo-wschodniej wykonano z cegły odróżniającej się kolorystyczne – aby wyraźnie pokazać, które elementy budynku powstały współcześnie. Elementy wykończeniowe, drzwi, okna, schody dopasowano stylistycznie do charakteru poprzemysłowego zabytku. „Ważnym elementem zagospodarowania jest nowa kładka piesza łącząca dwa brzegi niecki węglowej i umożliwiająca przejście z Łaźni do dalszej części kopalni” - dodają architekci, którzy także i tę przeprawę zaprojektowali, nadając jej kształt współczesny, a jednak odpowiadający klimatowi miejsca.

Poddana rewitalizacji łaźnia łańcuszkowa pełni obecnie funkcje turystyczne, jako centrum obsługi zwiedzających kopalniane muzeum, ale także restauracyjne i kulturalne i wystawiennicze. „Dzięki zaadaptowaniu do nowych funkcji, Muzeum ma możliwość organizowania w Łaźni różnego rodzaju wystaw czasowych, wernisaży, koncertów, przedstawień teatralnych, czy innych imprez kulturalnych” - podkreślają projektanci nowego wcielenia zabytkowego gmachu.

Rewitalizacja łaźni łańcuszkowej na terenie kopalni Królowa Luiza

Lokalizacja: Zabrze, ul. Wolności 408

Inwestor: Muzeum Górnictwa Węglowego

Projektanci: Konior Studio & OVO Grąbczewscy Architekci: Barbara Grąbczewska, Oskar Grąbczewski, Tomasz Konior, współpraca: Katarzyna Kunsdorff, Marta Musiał, Ewa Stelmach

Kładka piesza : Konior Studio & OVO Grąbczewscy Architekci & MK Projekt Marian Kręzel

Architektura wnętrz: Konior Studio, OVO Grąbczewscy Architekci

Architektura krajobrazu: Konior Studio, OVO Grąbczewscy Architekci

Wykonawca: Konsorcjum firm Mostostal Zabrze GPBP, Konior sp.j.

Powierzchnia terenu: 1550 m2

Powierzchnia zabudowy: 1491 m2

Powierzchnia użytkowa: 1266 m2

Projekt: 2014

Realizacja: 2015
Zdjęcia: Tomasz Zakrzewski/archifolio, dzięki uprzejmości Oskara Grąbczewskiego
Źródłó: ovo-grabczewscy.pl, koniorstudio.pl

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera