Zmarł Aleksander Franta

Aleksander Franta urodził się 1 lutego 1925, zmarł 1 maja 2019 roku. Do historii polskiej architektury przeszedł w duecie z Henrykiem Buszko, z którym udało im się w trudnych dla indywidualności czasach stworzyć prawie autorską pracownię, która na Śląsku realizowała do dziś uważne za wybitne projekty.

Twórczość architektoniczną Aleksandra Franty, laureata Honorowej Nagrody SARP z 1975 roku opisywał laureat Honorowej Nagrody SARP z 1985 roku, Tadeusz Barucki, a jedną z najważniejszych realizacji architektonicznych duetu Buszko – Franta, czyli dzielnicę leczniczo-rehabilitacyjną Ustroń – Zawodzie sportretowano w filmie dokumentalnym.

Architektoniczna kariera z Krakowa na Śląsk

Aleksander Franta architekturę studiował w Krakowie; miał okazję pobierać nauki od tak znaczących postaci, jak Adolf Szyszko-Bohusz, Tadeusz Tołwiński, Juliusz Żórawski, Józef Gałęzowski czy Włodzimierz Gruszczyński. W wielu wspominaniach przywoływana jest jego miłość do Podhala – silny związek zarówno z krajobrazem, jak i architekturą tego regionu.

Na studiach Franta poznał Henryka Buszko i Jerzego Gottfrieda, z którymi wkrótce rozpoczął praktykę zawodową (Gottfried później odłączył się od tego zespołu). W powojennych dekadach Śląsk był wielkim placem budowy – nic dziwnego, że to tam właśnie młodzi architekci postanowili zacząć działalność projektową. Już we wczesnych latach 50., w dobie doktryny socrealizmu, zaprojektowali siedzibę Rady Związków Zawodowych, elegancki gmach, w którym łatwiej doszukać się inspiracji modernizmem niż socrealizmem. 

Nie tylko modernizm

W 1958 roku Franta z Henrykiem Buszko założyli Pracownię Projektów Budownictwa Ogólnego, pierwsze w kraju zmonopolizowanej twórczości architektonicznej w miarę samodzielne biuro. Ułatwił im to Jerzy Ziętek, wojewoda śląski, który nie tylko poznał się szybko na talencie architektów, ale i rozumiał rangę i rolę, jaką może dla regionu spełnić dobra architektura. To Ziętkowi Śląsk zawdzięcza wybitne realizacje architektoniczne duetu Buszko – Franta, czyli m.in. Osiedle Roździeńskiego, zwane „Gwiazdy”, Pałac Ślubów w Chorzowie,  Teatr Ziemi Rybnickiej w Rybniku, Sanatorium Górnik w Szczawnicy, dom wczasowy Związku Nauczycielstwa Polskiego w Ustroniu. Dwie z realizacji architektonicznych Franty i Buszko wyróżniają się szczególnie, zarówno skalą, znaczeniem, jak niezwykle przemyślaną strukturą urbanistyczno – architektoniczną. To ikoniczne i wciąż uważane za doskonałe miejsce do życia Osiedle Tysiąclecia w Katowicach (wraz z dwoma zbudowanymi na terenie osiedla kościołami) oraz Dzielnica Leczniczo-Rehabilitacyjna Ustroń – Zawodzie, fenomenalnie wpisany w górzysty krajobraz zespół stożkowych, uskokowych budynków hotelowych, uzupełnionych monumentalną, modernistyczną bryłą głównego sanatorium. 

Poza tworzeniem projektów architektonicznych Aleksander Franta uczył studentów, a o tym, jak ważną rolę w jego życiu pełniła architektura niech świadczy fakt, że architektami zostały zarówno dzieci, jak i wnuki współtwórcy Osiedla Tysiąclecia.

Jak podaje Izba Architektów RP, msza żałobna w intencji śp. dr inż. arch. Aleksandra Franty odbędzie się w dniu 10 maja 2019 r. o godz. 16.00 w Kościele Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych, przy ul. Mieszka I 6 w Katowicach (którego Franta jest współautorem).

Uroczystości pogrzebowe odbędą się w dniu 11 maja 2019 r. o godz. 12.00 w Kościele Św. Anny w Nowym Targu.

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera