Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera


Nagroda Pritzkera 2022 dla Francisa Kéré

 

Czas czytania: ~4 min


Francis Kéré urodził się w 1965 roku w Burkina Faso, jednym z najbiedniejszych krajów świata, który zmaga się z nieustannymi problemami z dostępem do wody pitnej, prądu, nie ma rozbudowanej infrastruktury ani systemu edukacji. Ojciec przyszłego architekta, jako wódz wioski, w której mieszkali, postanowił wyrwać syna z tej biedy i wysłał do szkoły. Gdy miał siedem lat Kéré opuścił dom i wyjechał do miasta Tenkodogo, gdzie była najbliższa szkoła. Kolejnym przystankiem był Berlin, w którym w ramach programu pomocowego 20-letni wówczas Kéré zaczął uczyć się stolarstwa oraz budowania z drewna, konstrukcji dachów i mebli. Wieczorami chodził do szkoły ogólnokształcącej; jaki dobry uczeń otrzymał stypendium i mógł rozpocząć studia na berlińskiej politechnice – tam w 2004 roku obronił dyplom na wydziale architektury.

 

Francisa Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Francis Kere

fot. Lars Borges

Laureat najważniejszej nagrody architektonicznej

Mimo że architekt osiadł daleko od swojego rodzinnego kraju, od początku swojej zawodowej kariery projektował głównie z myślą o Afryce. Wiele razy podkreślał, że zdając sobie sprawę ze swojej uprzywilejowanej pozycji i możliwości, jakich nie miała większość dzieci z jego wioski chce pracować na rzecz społeczności afrykańskich, tym bardziej, że doskonale zna i rozumie warunki, jakim musi tam sprostać architektura – warunki klimatyczne, ekonomiczne, ale i związane z dostępem do niewielkiej ilości materiałów, maszyn budowlanych, wykwalifikowanych inżynierów itd. Architekt wspominał swoją szkołę w Tenkodogo, budynek niedostosowany do upalnego klimatu, w którym trudno było wytrzymać kilka godzin lekcji, podkreślając, że należy projektować tak, aby wykorzystywać wszystko, co daje otoczenie, ale jednocześnie tworzyć przestrzenie wygodne, bezpieczne, funkcjonalne. Praca nad projektem budowy szkół w Burkina Faso była jednym z pierwszych przedsięwzięć, jakich podjął się architekt. Założył fundację, zbierającą fundusze, a sam zajął się projektowaniem. W 2001 roku powstała pierwsza ze szkół – w jego rodzinnej miejscowości Gando. Ceglany budynek chroni od upału, jednocześnie wykorzystuje światło dzienne, ma kameralną, zwartą bryłę, w której uwzględniono zarazem wiele miejsc do spędzania czasu wspólnie przez dzieci. Konstrukcja budynku jest bardzo prosta – dużą część robót budowlanych wykonali sami mieszkańcy okolicy, do użytku mając lokalnie występujące materiały.

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Szkoła podstawowa w Gando

fot. Erik-Jan Owerkerk

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Szkoła podstawowa w Gando

fot. Erik-Jan Owerkerk

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Szkoła podstawowa w Gando

fot. Erik-Jan Owerkerk

Projekt i realizacja szkoły w Gando, docenionej m.in. Aga Khan Award for Architecture w 2004 roku przyczynił się do rozwoju fundacji architekta i ułatwił realizację kolejnych obiektów. W następnych latach spod ręki Francisa Kéré wyszły projekty szkół podstawowych i średnich, przedszkoli i placówek medycznych, budowanych w Burkina Faso, Ugandzie, Mozambiku, Kenii. Projekty te są tworzone dla ubogich społeczności, skrojone na ich miarę i potrzeby. Choć architekt uważa, że architektura nie powinna być tworzona sama dla siebie, a jej celem jest tylko służenie społeczności, nie oznacza to, że forma, estetyka budynku nie ma znaczenia. Dla Francisa Kéré skromne środki, mały wybór materiałów, proste technologie, konieczność dostosowania się do trudnych warunków klimatycznych nie są przeszkodą, by kreować obiekty dobrze wpisane w kontekst, ciekawe pod względem formy, atrakcyjne dla użytkowników. Czasem wystarczy zastosować kolorowe żaluzje, aby ceglano-gliniany budynek ożył i stał się bardziej przyjazny, wiele z projektów Kéré uwzględnia osłonięte przed słońcem przestrzenie wspólne, dziedzińce czy podcienia, w których użytkownicy mogą się spotkać, spędzić wspólnie czas, odpocząć. To czyni budynki szkół czy ośrodków zdrowia jednocześnie obiektami cennymi i ważnymi także z powodów społecznych, jednoczących mieszkańców okolicy. „Moją pracę zawsze traktowałem jako prywatny obowiązek wobec mojej społeczności. Ale każdy człowiek może robić to samo: poświęcić czas, zaangażować się w działanie lokalnych grup, poznać sytuację i zastanowić się, jak ją poprawić. Musimy walczyć, aby stworzyć jakość, której potrzebujemy, aby poprawić jakość życia ludzi” – mówi Francis Kéré.

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Szkoła Benga Riverside

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Schorge School

fot. Iwan Baan

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Szkoła Lycée Schorge

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Szkoła Lycée Schorge

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Burkina Institute of Technology

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Burkina Institute of Technology

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Domy dla lekarzy, Léo, Burkina Faso

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Klinika chirurgiczna, Léo, Burkina Faso

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Klinika chirurgiczna, Léo, Burkina Faso

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Ośrodek zdrowia w Laongo, Burkina Faso

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Ośrodek zdrowia w Laongo, Burkina Faso

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Ośrodek zdrowia w Laongo, Burkina Faso

Projekty dla lokalnej społeczności

Obiekty dla ubogich afrykańskich regionów – to nie jedyne projekty nagrodzonego architekta. W krajach europejskich czy w USA Kéré realizuje jednak najchętniej obiekty tymczasowe, np. pawilony z okazji festiwali sztuki. Najbardziej znanym, bo niezwykle efektownym był zespół pawilonów Sarbalé Ke, zaprojektowanych na potrzeby Coachella Valley Music and Arts Festival odbywający się z 2019 roku w Kalifornii. Niezwykle kolorowe różnej wielkości obiekty w kształcie stożków były znakiem rozpoznawczym festiwalu oraz ulubionym miejscem spotkań jego uczestników. W 2017 roku Kéré zaprojektował letni pawilon Serpentine Gallery w Londynie.

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Pawilon Xylem, USA

fot. Iwan Baan

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Pawilony Sarbalé Ke

fot. Iwan Baan

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Pawilony Sarbalé Ke

fot. Iwan Baan

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Serpentine Pavilion

fot. Iwan Baan

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Serpentine Pavilion

fot. Iwan Baan

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Pawilon na terenie National Park of Mali

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Pawilon na terenie National Park of Mali

Francis Kéré laureat Nagrody Pritzkera 2022

Village Opera

Jury Nagrody Pritzkera, ogłaszając decyzję o przyznaniu tej najważniejszej architektonicznej nagrody świata Francisowi Kéré podkreśliło niezwykłą wrażliwość architekta i stawianie potrzeb ludzi i społeczności zawsze na pierwszym miejscu. „Te budynki powstają dla społeczności i ze społecznościami, są bezpośrednio z tych społeczności” - 

 

Zwrócono uwagę, że Kéré opanował niezwykłą umiejętność projektowania w wielkim poszanowaniu lokalnej kultury, ale jednocześnie tak, aby przestrzeń i jakość życia w danym miejscu ulepszać i rozwijać; architekt sięga po najprostsze konstrukcje, surowe materiały, siłę ludzkich rąk, udowadniając, że prawdziwie wartościowa architektura nie potrzebuje wielkich technologii, nowoczesnych urządzeń, eksperymentalnych konstrukcji – bo nie w technice tkwi jej siła i jakość.

 

Źródło: pritzkerprize.com


Podepnij swój artykuł

Podoba Ci się nasza działalność ? Postaw kawę dla Grupy Sztuka Architektury!
Postaw mi kawę na buycoffee.to

tagi

Nagroda Architektoniczna, Nagroda Pritzkera, Słynny Architekt

Piramida odnowiona
Piramida odnowiona

25 marca 2024 roku w sanatorium Narcyz zameldowali się pierwsi kuracjusze. Obiekt, razem z kilkunast ...

Konferencja Kolor w architekturze
Konferencja Kolor w architekturze

W ostatnich latach kolor stał się bardziej popularny. Po inspirowanej modernizmem modzie na biel i m ...

Zagłosuj w Plebiscycie Polska Architektura XXL 2023. Wybierz najlepszą realizację architektoniczną minionego roku.
Zagłosuj w Plebiscycie Polska Architektura XXL 2023. Wybierz najlepszą realizację architektoniczną minionego roku.

Weź udział w Plebiscycie Polska Architektura XXL 2023 i oddaj swój głos na najlepszą realizację arch ...

KOMENTARZE
Komentarze
Brak komentarzy
Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nagroda Pritzkera
ZOBACZ TAKŻE

PRACA:
Zatrudnię
  • Zatrudnię

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera