Twórcza kontynuacja – rozbudowa Uzdrowiska Ustroń

W 1959 roku Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej podjęło decyzję o budowie pasa uzdrowiskowo-wypoczynkowego rozciągającego się pomiędzy trzema miejscowościami: Ustroń, Wisła i Szczyrk. Z myślą głównie o pracownikach zakładów przemysłowych Górnego Śląska, a tym terenie powstać miały domy wczasowe, szpitale lecznicze, miejsca rekreacji, obiekty uzdrowiskowe. Największym i najważniejszym z nich był rozległy zespół dzielnicy leczniczo-rehabilitacyjnej Ustroń-Zawodzie, której projekt powstał w katowickiej Pracowni Projektów Budownictwa Ogólnego, pod kierunkiem Henryka Buszki, Aleksandra Franty i Tadeusza Szewczyka. Znakiem rozpoznawczym wieloczęściowego kompleksu stały się „piramidy”, rozrzucone na zboczu Równicy domy wczasowe i budynki hotelowe, kształtem przypominające trójkątne skały wyrastające spomiędzy leśnej zieleni.

Rozbudowa ikony

Dzielnica sanatoryjno-uzdrowiskowa w Ustroniu Zawodziu do dziś leczy i jest miejscem wypoczynku i regeneracji tysięcy kuracjuszy; dziennie odbywa się tu nawet 6 tysięcy zabiegów. Ponad pół wieku od zbudowania obiekt wymaga jednak nie tylko modernizacji, ale i rozbudowy, tym bardziej, że świadczonymi tu kuracjami interesuje się coraz większe grono pacjentów. Firma American Heart of Poland, właściciel większościowego pakietu Przedsiębiorstwa Uzdrowiskowego Ustroń, zdecydowała się podjąć tego trudnego zadania i uzupełnić rozciągnięty na górskim zboczu kompleks o nowe obiekty. Ich zaprojektowanie oddano w ręce nieprzypadkowych osób – Macieja Franty, wnuka Aleksandra Franty, współautora niezwykłej realizacji z lat 60. oraz Roberta Koniecznego, którego dom (Arka Koniecznego) stoi na przeciwległym zboczu tej samej góry Równica.

„Dzielnica nigdy nie została w pełni ukończona. Planowano 28 domów wypoczynkowych w kształcie piramid, a powstało 17. Z kolei potężny szpital i sanatorium mają dziś obłożenie tylko na poziomie 60%. Brakuje bowiem łóżek na pobyt dla kuracjuszy i pacjentów. Rozbudowa dzielnicy uzdrowiskowej pozwoli zwiększyć liczbę zabiegów z 6 do aż 10 tysięcy dziennie. Większa liczba osób będzie mogła być tu leczona i rehabilitowana” – tłumaczył podczas prezentacji projektu rozbudowy Maciej Franta. Franta i Konieczny podążyli śladem architektów oryginalnego założenia, nie próbowali się z nim ścigać czy proponować odmiennych form. Nie tylko zainspirowali się formami z lat 60., ale sięgnęli do zachowanych rysunków i projektów, analizowali je i spróbowali z wielkim szacunkiem do oryginału zastosować współcześnie. „Ustroń Zawodzie to jeden z najlepszych przykładów w Polsce wkomponowania nowoczesnej architektury w górski krajobraz. Piramidy wyglądają jak skały swobodnie rozrzucone po lesistym stoku, ale po analizie rysunków naszych poprzedników, odkryliśmy, że to nie tylko przemyślana kompozycja, ale wręcz matematyczny wzór. Chcemy się w niego wpisać i twórczo kontynuować myśl tercetu Buszki, Franty i Szewczyka” – tłumaczy Robert Konieczny.

W wyniku rozbudowy, której projekt poznaliśmy pod koniec września, powstaną trzy nowe budynki kształtem przypominające piramidy z lat 60. „Pierwotne domy wczasowe mają doklejone balkony, my traktujemy piramidy jak skalne masywy, w których drążymy. W ten sposób we wgłębieniach powstaną obszerne loggie, dzięki czemu duże przeszklenia budynków zyskają potrzebne zacienienie i nie będą się przegrzewać latem. Z kolei od dołu zamierzamy mocno podciąć kubatury, aby zminimalizować ingerencję obiektów w zbocze” – tłumaczy Konieczny. Nowe piramidy będą miały także siodłowe dachy pokryte zielenią. Dzięki nim jeszcze lepiej wkomponują się w krajobraz. Elementem przemiany dzielnicy sanatoryjno-uzdrowiskowej w Ustroniu Zawodziu będzie także budowa deptaka, scalającego cały zespół dziś w zbyt dużym stopniu skoncentrowany na ruchu samochodowym. Wzdłuż deptaka powstaną nowe atrakcje, m.in. stacja kolejki linowej, pijalnia wód, knajpki.

Nowe bryły wpisane w krajobraz

Poniżej deptaka Franta i Konieczny projektują jeszcze dwa budynki. I ich formy sięgają czasów pierwotnego projektu. Robert Konieczny opowiada: „Przeglądając stare projekty uzdrowiska natrafiliśmy na zapominaną dziś koncepcję tzw. cokołowców. Główna droga rozdziela kompozycję Buszki, Franty i Szewczyka. Powyżej niej powstawały sterczące piramidy, natomiast poniżej jej poziomu planowano ich odwrócone odpowiedniki, czyli właśnie cokołowce. Ich płaskie dachy miały być rozległymi tarasami, a piętra przyrastałyby w dół wraz z opadaniem stoku. W naszej wersji dachy stają się zielonymi polanami, na jednej z nich znalazło się nawet miejsce na nową pijalnię wód”.

Dzięki rozbudowie zespół uzdrowiskowy będzie lepiej spełniał współczesne wymogi i oczekiwania kuracjuszy, ale i zostanie lepiej zintegrowany z miasteczkiem Ustroń, dla którego dziś stanowi osobną enklawę. Powstaną nowe trasy spacerowe i rowerowe, dwie przestrzenie jednej przecież miejscowości zostaną scalone. „Jesteśmy przekonani, że przemyślana rozbudowa Zawodzia odnosząca się z szacunkiem do zastanego kontekstu architektonicznego, jak i z poszanowaniem przyrody podniesie rangę uzdrowiska. Nasz projekt w połączeniu z ambitnymi planami inwestora stanowią szansę na wykreowanie w Ustroniu kurortu uzdrowiskowego o europejskiej randze. Po 60 latach od rozpoczęcia budowy Zawodzia będziemy mogli dokończyć dzieło naszych poprzedników, w tym kompozycję słynnych piramid, jak i całej dzielnicy, co da miastu nowe perspektywy rozwoju na następne dziesięciolecia” – zapewniają wspólnie obaj autorzy rozbudowy.

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera