25 najlepszych budynków XXI wieku

25 najlepszych budynków XXI wieku – to zestawienie, jakie w połowie września 2019 roku ukazało się na łamach brytyjskiego dziennika „The Guardian”. Zestawienie zostało opublikowane w ramach cyklu, który ukazuje się w gazecie już od jakiegoś czasu, a ma na celu zebranie najważniejszych wydarzeń w kulturze XXI wieku (zaprezentowano już m.in. listę najlepszych filmów XXI wieku czy najlepszych albumów muzycznych).

Ikony architektury XXI wieku - opracowanie cenionego krytyka

Listę „25 najlepszych budynków XXI wieku” opracował znany i ceniony krytyk architektury, Oliver Wainwright. Nie można jednak jej uznać za opracowanie faktycznie pokazujące szerokiemu gronu odbiorców najważniejsze trendy w najnowszej architekturze, bo nie znamy ani kryteriów oceny, jakimi kierował się autor, ani klucza, z jakiego dobierał budowle architektury współczesnej (np. są na liście pojedyncze obiekty spoza USA i Europy, ale nie wiemy, dlaczego akurat te uznał za warte docenienia, nie wiemy też, na jakiej zasadzie porównał obiekty z bardzo różnych kręgów kulturowych). Lista „Guardiana” - to raczej klasyczna „wyliczanka”, przegląd ładnych i zwykle już wcześniej opisywanych obiektów. Warto więc potraktować ranking z przymrużeniem oka, uznając go za subiektywny wybór autora, mając jednak na uwadze, że zdecydowanie zna się on na architekturze XX i XXI wieku, dlatego na liście znajdziemy naprawdę wiele interesujących budowli XXI wieku. Ponadto, ciekawe jest to, że w rankingu znajduje się wiele budynków architektury współczesnej, ale lista nie jest pozbawiona pozycji z wiekowymi budowlami po renowacji. 

Obiekty kultury we współczesnej architekturze

Na stworzonej przez Olivera Wainwrighta liście „25 najlepszych budynków XXI wieku” zdecydowanie dominują obiekty kultury. To właśnie one w oczach autora głównie zasługują na miano najatrakcyjniejszych budowli XXI wieku. Warto zaznaczyć także, że większa część rankingu oparta jest na budowlach architektury współczesnej 21 wieku. Poza nielicznymi wyjątkami lista składa się z gmachów użyteczności publicznej (muzea, centra kultury, sale koncertowe, szkoły, uczelnie). O wiele trudniej znaleźć na niej np. obiekty mieszkaniowe, przestrzenie publiczne reprezentuje nowojorska High Line (proj. James Corner Field Operations i Diller Scofidio + Renfro, 2009-14).

Najlepsze budynki świata - jak zaskakuje współczesna architektura?

Pierwsze miejsce na liście najlepszych budynków XXI wieku zajmuje gmach oddany do użytku w 2000 roku – londyńskie muzeum Tate Modern. To chyba nie jest kontrowersyjny wybór: przebudowa przez duet Herzog & de Meuron dawnej elektrowni na jedno z absolutnie najważniejszych, najlepszych i najmodniejszych muzeów sztuki współczesnej na świecie należy z pewnością do kluczowych wydarzeń naszej epoki, kopiowanym na setki sposobów w wielu krajach. Jest to także świetny przykład tego, jak z wiekowej budowli uczynić atrakcyjny obiekt architektury współczesnej. Muzeum robi olbrzymie wrażenie - budynek jest sporych rozmiarów i przyciąga wzrok swoją aparycją. Gołym okiem widać, że jest to wiekowa budowla, która została dostosowana do dzisiejszych czasów. I to w jaki sposób!

Dwa pozostałe miejsca na podium Oliver Wainwright także przyznał obiektom „z odzysku”, przebudowom, a nie inwestycjom realizowanym od zera. To nagrodzone w tym roku Mies van der Rohe Award osiedle Grand Parc w Bordeaux (proj. Lacaton & Vassal) oraz berlińskie Neues Museum Davida Chipperfielda z 2009 roku.

Dwa pozostałe miejsca na podium Oliver Wainwright także przyznał obiektom „z odzysku”, przebudowom, a nie inwestycjom realizowanym od zera. To nagrodzone w tym roku Mies van der Rohe Award osiedle Grand Parc w Bordeaux (proj. Lacaton & Vassal) oraz berlińskie Neues Museum Davida Chipperfielda z 2009 roku.

Kontrowersyjne projekty wśród najlepszych budynków świata

Jak zwykle w tego typu zestawieniach nie dało się uniknąć zaskakujących zestawień. I tak oto na przykład miejsca 16 i 17 zajęły odpowiednio rozbuchany, widowiskowy stadion narodowy w Pekinie (Herzog & de Meuron, 2008) oraz skrajnie minimalistyczna, skromna, prywatna kaplica Bruder-Klaus w Mechernich w Niemczech (proj. Peter Zumthor, 2007). Obok siebie, na miejscach 10 i 11 wylądowały super-kosztowna, budowana latami Elbphilharmonie w Hamburgu (znów Herzog & de Meuron) oraz tanie osiedle na ubogich mieszkańców Chile, Quinta Monroy (proj. Elemental, 2004), które jest świetnym przykładem na to, że do tego, by stworzyć wyjątkowe budynki oparte na współczesnej architekturze, nie potrzeba wcale olbrzymich nakładów finansowych.

My też się załapaliśmy, choć...nie do końca

Na 23 miejscu zestawienia znaleźć można także wątek polski. Autor docenił tu Muzeum Susch, zbudowane w 2019 roku w szwajcarskich Alpach przez Grażynę Kulczyk. Polska inwestorka i kolekcjonerka sztuki swoje muzeum pierwotnie chciała wznieść w Polsce – jednak po latach nieudanych negocjacji z władzami kilku miast ostatecznie zdecydował się swoją kolekcję sztuki pokazywać w Szwajcarii, w przebudowanym na nowe potrzeby XII-wiecznym klasztorze.

Cała lista dostępna na theguardian.com/artanddesign/2019/sep/16/best-architecture-of-the-21st-century
 

Źródła zdjęć: smb.museum, wikimedia.org, en.wikiarquitectura.com, elbphilharmonie.de

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera