Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera


Muzeum jako spotkanie

 

Czas czytania: ~4 min


W czasach odległego dzieciństwa często zachodziłam do naszej osiedlowej biblioteki publicznej przy ulicy 1 Sierpnia (bo przecież nie Powstania Warszawskiego) w Warszawie. Był to, zbudowany w latach 70., przeszklony modernistyczny pawilon, którego elewacje artykułowały ciężkie, poziome pasy betonu, obrzuconego drobnymi kamyczkami. Na parterze znajdował się SAM spożywczy, sklep Centrali Rybnej oraz pralnia ALBA, na piętrze udostępniany był księgozbiór. Prowadziły tam proste betonowe schody z szerokimi, drewnianymi poręczami. Takie pawilony handlowe z biblioteką publiczną na piętrze znajdują się w wielu miejscach Warszawy, stanowiąc pamiątkę po prowadzonej przez ludowe państwo polityce upowszechniania kultury. Kiedy patrzę na projekt budynku Muzeum Sztuki Nowoczesnej Christiana Kereza – z przestrzeniami ekspozycyjnymi ukrytymi na trzecim piętrze, jednym wejściem po schodach, oraz komercyjnym parterem – to mam przed oczyma te wszystkie biblioteki publiczne epoki edwardiańskiej, ale z jedna istotną różnicą – Christian Kerez przekształcił te małe, modernistyczne pudełka w leżący blok monstrualnych rozmiarów. Nie wiem, dlaczego budynek nowego muzeum musi być wyrazem ciężkiej nostalgii za minionymi czasy? Dlaczego nie możemy w Warszawie zbudować architektury optymistycznej, kreującej wokół siebie przyjazną przestrzeń publiczną, w której z chęcią odnajdzie się widz i przechodzień? Budynek Christiana Kereza jest w tym samym stopniu architektoniczną rzeźbą, co stojący obok Pałac Kultury. Tak socrealistyczne art deco, jak i minimalistyczny blok nie respektują społecznego, demokratycznego wymiaru przestrzeni publicznej, której rozumienie znacznie się pogłębiło od czasów modernistycznego projektu. Jakie zatem miało by być to muzeum, które chcieliśmy i nadal chcemy dla Warszawy zbudować? We wstępnej koncepcji Warszawskiego Muzeum Sztuki Nowoczesnej, przyjętej przez Radę Programową Muzeum w dniu 28 sierpnia 2005 czytamy: „Symbolem Warszawy powinien stać się również budynek Muzeum Sztuki Nowoczesnej, który – przez usytuowanie w najbliższym sąsiedztwie Pałacu Kultury – podejmie dyskurs estetyczny i etyczny z przeszłością tego miejsca. Jako nowa instytucja kultury pomoże ożywić relacje: artysta – jego dzieło – społeczeństwo” i „stworzy warunki przeciwdziałające wykluczeniu”. Ten zapis ze wstępnej koncepcji został przełożony na konkretne punkty programu funkcjonalno-użytkowego muzeum w regulaminie konkursu architektonicznego. Należy do nich postulat zaprojektowania hallu i forum o powierzchni ok. 5.500 m2, dostępnego bezpośrednio z poziomu placu. Miejsce to określone w regulaminie konkursu, jako strefa spotkań publicznych, powinno być skomunikowane z wielofunkcyjnym audytorium, salą koncertowo-teatralną, a także centrum edukacji, w którym istotnym novum jest przestrzeń warsztatowa, przeznaczona dla nieformalnych grup, działających w ramach „sztuki ulicy” (community art project). „Od 800.000 do 1.000.000 gości rocznie będzie przechodzić przez hall, jako obszar łączący zewnętrzny plac miejski z ogrodem oraz ekspozycjami, w tym 200 – 300 tysięcy będzie uczestniczyć w akcjach informacyjnych i edukacyjnych” (z regulaminu konkursu). Muzeum Kereza, którego wizytówką na poziomie wzroku przechodnia są przestrzenie komercyjne (być może sklepy), muzeum, do którego trzeba się wspiąć po schodach – tworzy zupełnie inną jakość. W naszych założeniach to właśnie Forum zostało pomyślane jako witryna oferty artystycznej muzeum, oferta rekreacji i spędzania czasu wolnego, skierowana bezpośrednio do przechodnia – potencjalnego widza. Forum ma być częściowo strefą ekspozycji bezpłatnej, przed właściwym wejściem na wystawy i daje także możliwość eksponowania obiektów bardzo dużych rozmiarów, dostarczanych tam bezpośrednio z placu miejskiego. Te i inne wpisane do programu funkcjonalno-użytkowego postulaty nie zostały w projekcie Christiana Kereza zrealizowane. Nie da się szeroko otworzyć niskiej przestrzeni parteru, wypełnionej gęsto podporami, ani wzdłuż, ani wzwyż. Z powodu kształtu stropu-dachu ostatniego piętra, bardzo trudna do podzielenia jest z kolei przestrzeń ekspozycyjna, w której w przyszłości powinno odbywać się jednocześnie pięć do sześciu wystaw z niezależną komunikacją i miejscami odpoczynku. Regulamin konkursu wskazywał na potrzebę przestrzeni komplementarnych – zarówno otwartych, jak i zdefiniowanych zespołów galerii. Założenia programu funkcjonalnego nie zostały sformułowane przypadkowo. Uwzględniają różnorodne potrzeby programowe muzeum, powstającego w konkretnym kontekście społecznym, geograficznym i historycznym. Pracował nad nimi zespół doświadczonych polskich kuratorów. Były też konsultowane z architektami – w tym również z Christiną Binswanger, późniejszą członkinią sądu konkursowego. Pozostaje dla mnie zagadką, dlaczego część jury, która przeforsowała zwycięski projekt, zignorowała te założenia. Dorota Monkiewicz

Podepnij swój artykuł

Podoba Ci się nasza działalność ? Postaw kawę dla Grupy Sztuka Architektury!
Postaw mi kawę na buycoffee.to

tagi

Urodziny Szybu Krystyna
Urodziny Szybu Krystyna

Budowa wieży wyciągowej szybu Kaiser Wilhelm II na terenie kopalni węgla kamiennego Hohenzollern zak ...

Kultura w kasynie
Kultura w kasynie

Kasyno Kultury, placówka kulturalna działająca w Kwidzynie od końca 2023 roku mieści się w budynku o ...

E-konferencja Skorupa budynku: dachy, fasady, drewno i prefabrykacja w architekturze.
E-konferencja Skorupa budynku: dachy, fasady, drewno i prefabrykacja w architekturze.

Regulacyjne i technologiczne zmiany w zakresie metod wznoszenia budynków doprowadziły w ostatnich la ...

KOMENTARZE
Komentarze
Brak komentarzy
Zaloguj się, aby dodać komentarz

Opinie
ZOBACZ TAKŻE

PRACA:
Zatrudnię
  • Zatrudnię

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera