Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera


Miasto jest dla ludzi

 

Czas czytania: ~6 min


architektura współczesna

 

Architekci tworzą coraz ciekawsze i bardziej nowoczesne gmachy. A co z przestrzenią, która je otacza? Amerykańska organizacja non profit Projekty dla Przestrzeni Publicznych (Project for Public Spaces - PPS) propagująca na całym świecie nowe rozwiązania przestrzenne dla miast w grudniu 2005 r. ogłosiła listę najlepszych placów świata. Badano je pod kątem przydatności dla mieszkańców, powiązań z tkanką miasta, oceniano ich skomunikowanie z resztą aglomeracji oraz to, czy ludzie lubią tam przebywać. Co zajęło pierwsze miejsce w tym międzynarodowym rankingu? Piazza Navona w Rzymie? Londyński Trafalgar Square, Rynek Staromiejski w Pradze albo może piękny Plaza de Armas w peruwiańskim Cuzco? Nie, wszystkie te słynne miejsca zdeklasował Rynek w Krakowie. PPS doceniło funkcję, jaką przestrzeń Rynku pełni dla mieszkańców Krakowa - to autentyczne serce miasta. Łatwo dostępny, zaopatrzony w sklepy i kawiarnie plac jest naturalnym miejscem do przebywania dla każdego krakusa, jest przyjazną i lubianą przestrzenią. Krakowski Rynek powstał w połowie XIII wieku i od tamtej pory niewiele się zmienił. Dziś jednak coraz głośniej mówi się o kryzysie przestrzeni publicznej. Boom budowlany i rozwój handlu powodują, że każdy skrawek miasta pochłaniają osiedla (w Polsce z reguły zamknięte) i centra handlowe. Te ostatnie, skonstruowane - paradoksalnie - jak zadaszone miejskie ulice, ze sklepami po obu stronach, "wsysają" życie z prawdziwych ulic. Galerie handlowe w Łodzi, Gdańsku, Krakowie, Warszawie są tego najlepszym przykładem - każda stanowi zamkniętą strukturę w miejscu, które mogłoby tętnić życiem. Ratujmy przestrzeń publiczną Zarząd województwa śląskiego już siódmy rok organizuje Konkurs na Najlepszą Przestrzeń Publiczną Województwa Śląskiego. Wyróżnienia otrzymały m.in. rewitalizacje centrum Mikołowa i Sosnowca, zagospodarowanie Parku im. Chopina w Gliwicach, Kompleks Muzealny w Tychach. Od 2005 r. swoją nagrodę w ramach tego konkursu przyznają również internauci - prawdziwi użytkownicy miejskiej przestrzeni. Doceniają ośrodki sportowe - w 2005 r. ich nagrodę zdobył Kompleks Dydaktyczno-Sportowo-Kulturalny w centrum Boronowa, rok później - Dom Sportu w Radlinie. To nowoczesne ośrodki, w których jest miejsce nie tylko na basen czy boisko, ale też na skwer i kawiarnie. Nagroda w śląskim konkursie ma zwrócić uwagę na niewymierną wartość dobrej przestrzeni, która potrzebuje przede wszystkim zgodnej współpracy architektów i władz lokalnych. Dlatego co roku przyznawane są dwa wyróżnienia i dla gmin, i dla projektantów (każde wynosi 15 tys. zł). Londyński ratusz w 2002 r. ogłosił program "100 przestrzeni publicznych", a nadzór nad nim powierzył światowej sławy architektowi sir Richardowi Rogersowi. Co roku aktualizowana jest lista terenów, które należy "naprawić" - początkowo było ich 10, dziś już ponad trzydzieści. Burmistrz Ken Livingstone program nazywa "urbanistycznym renesansem" Londynu. Miasto - w ścisłej współpracy z lokalnymi społecznościami - opracowuje koncepcje, których realizację później także współfinansuje. Trwa m.in. przebudowa głównego placu w uważanej za niebezpieczną dzielnicy Brixton. Dziś jej centrum poprzecinane jest ruchliwymi ulicami, do 2009 r. ruch samochodowy zostanie przeniesiony, a plac zamieni się w miejsce spotkań. Każdy projekt jest dostosowany do potrzeb mieszkańców: na głównym placu w dzielnicy Acton, w której mieszka wielu bezrobotnych, w kwietniu otwarto weekendowy targ. Umożliwi on integrację lokalnej społeczności, tańsze zakupy, ale ma też pobudzić mieszkańców do działalności handlowej. Gdy Londyn otrzymał prawo organizacji olimpiady w 2012 r., do programu włączono także tereny związane z przyszłymi obiektami sportowymi, m.in. okolice stadionu Wembley. Wokół domu Troska o przestrzeń publiczną to nie tylko rewitalizacja zaniedbanych placów - czasem otoczenie staje się integralną częścią projektu nowego budynku. Londyński architekt William Alsop w 2004 r. zbudował w Toronto Centrum Designu Sharp. To budynek stojący na dwunastu kolorowych, 26-metrowych nogach. Dzięki temu pod spodem wśród gęstej zabudowy powstał niezwykły publiczny plac, który stał się jednym z ulubionych miejsc spotkań mieszkańców Toronto, nie tylko studentów. Szczególną wagę do opracowywania przestrzeni wokół budynków przywiązuje nowojorska pracownia Diller + Scofidio. W 2006 r. architekci ukończyli budowę Instytutu Sztuki Współczesnej w Bostonie. Tuż nad Zatoką Massachusetts postawili budynek złożony z dwóch brył. Górna mieści galerie, dolna otwiera się licznymi platformami i schodami na bulwar nad zatoką. Całkowicie przeszklony parter jest miejscem na publiczne pokazy teatralne czy koncerty, a wyłożony deskami bulwar wokół stanowi integralną część całej koncepcji. Słynny Norman Foster zaprojektował w 2000 r. dziedziniec im. Elżbiety II, czyli ogromny hall w londyńskim British Museum. Pozornie to przestrzeń zamknięta - znajduje się w gmachu muzeum. A jednak została ona zaaranżowana tak, że chętnie przebywają tam osoby, które galerii nie zwiedzają. Położenie w centrum miasta, darmowe wejście, malowniczy przeszklony dach, liczne ławki i stoliki - wszystko to przyciąga ludzi tak samo jak zadbany park czy skwer. Czasem pozornie nieefektowną przestrzeń ożywia niezwykła architektura. Tak stało się z Muzeum Phaeno projektu Zahy Hadid czy centrum kulturalnym Goiânia w Brazylii zbudowanym przez obchodzącego w grudniu setne urodziny Oscara Niemeyera. Hadid zaprojektowała wijącego się betonowego "stwora" na potężnych betonowych nogach, Niemeyer na pustym placu ustawił obok siebie surowe bryły o prostych formach (kula, stożek). Mimo że architekci nie stworzyli wokół żadnej niezwykłej przestrzeni, nawet banalny plac sąsiadujący z oryginalnym budynkiem staje się atrakcyjny dla mieszkańców i turystów (i doceniany przez krytyków - oba projekty są często nagradzane). Nie jesteśmy tylko konsumentami Niezwykłe połączenie przestrzeni publicznej z pomnikiem zrealizowała trzy lata temu pracownia Lewicki-Łatak na placu Bohaterów Getta w Krakowie. Duży teren po dawnej zajezdni autobusowej architekci zamienili w monument poświęcony pamięci Holocaustu. Na placu, na którym po wywożonych do obozów zagłady Żydach pozostawały porzucone sprzęty i meble, ustawiono metalowe krzesła - można je traktować jak dzieła sztuki, ale można też na nich po prostu usiąść. Koncepcję architektów doceniły władze miasta - plac powstał w wyniku konkursu ogłoszonego przez radę miasta Krakowa. Osiem lat temu warszawska pracownia Bulanda-Mucha Architekci zrealizowała w Bydgoszczy projekt, który miesięcznik "Architektura-Murator" zaliczył do 20 ikon polskiej architektury współczesnej - przebudowę dwóch zabytkowych spichlerzy na siedzibę banku. Pomysł architektów, którzy chcieli przy okazji zmienić otoczenie budynków, wsparło miasto. Wyremontowano fragment zabytkowego nabrzeża, przekształcając poprzemysłowe, zaniedbane tereny w aleje spacerowe i skwery. Dziś sąsiadujący z bankiem deptak wzdłuż Brdy jest jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc, zarówno przez mieszkańców, jak i turystów. Współpraca architektów z władzami miast to tajemnica sukcesu tworzenia przyjaznych przestrzeni publicznych - we Francji każda gmina może opodatkować nowego inwestora, tak żeby budowa kolejnego biurowca była związana z poprawą jakości jego otoczenia. W Toronto od 2001 r. działa Komitet ds. Przestrzeni Publicznych (TPSC), organizacja nonprofit, której celem jest ochrona miejskich przestrzeni przed zaanektowaniem ich przez samochody, reklamy i inwestorów. Zajmują się oni uświadamianiem i władzom, i obywatelom, że miasto to nie tylko biura i galerie handlowe, ale też skwery, ścieżki rowerowe, boiska. Bo - jak głosi TPSC - "jesteśmy przede wszystkim mieszkańcami miast, a dopiero później konsumentami". Anna Cymer, GW

Podepnij swój artykuł

Podoba Ci się nasza działalność ? Postaw kawę dla Grupy Sztuka Architektury!
Postaw mi kawę na buycoffee.to

tagi

Urodziny Szybu Krystyna
Urodziny Szybu Krystyna

Budowa wieży wyciągowej szybu Kaiser Wilhelm II na terenie kopalni węgla kamiennego Hohenzollern zak ...

Kultura w kasynie
Kultura w kasynie

Kasyno Kultury, placówka kulturalna działająca w Kwidzynie od końca 2023 roku mieści się w budynku o ...

E-konferencja Skorupa budynku: dachy, fasady, drewno i prefabrykacja w architekturze.
E-konferencja Skorupa budynku: dachy, fasady, drewno i prefabrykacja w architekturze.

Regulacyjne i technologiczne zmiany w zakresie metod wznoszenia budynków doprowadziły w ostatnich la ...

KOMENTARZE
Komentarze
Brak komentarzy
Zaloguj się, aby dodać komentarz

Opinie
ZOBACZ TAKŻE

PRACA:
Zatrudnię
  • Zatrudnię

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera