Plac po obywatelsku

Data dodania: 01.01.2000 Czas czytania: ~7 min

OpMnbvLRGLMMPbW1qfFPYg6QXeBwDNc6fw9WSTVsK1oW9w9qXxwz3IXBey1C_plac.jpg

Jeżeli w ostatnim czasie pojawiał się temat warszawskiej architektury, niemal zawsze dotyczył kolejnych pomysłów na okolice placu Defilad. Tymczasem, trochę w cieniu tych głośnych wydarzeń, powstawał projekt rewitalizacji innego placu stolicy – placu Piłsudskiego. To najważniejszy plac w Warszawie, a może nawet w całym kraju – tu znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza i odbywają się wszelkie państwowe uroczystości. Jednocześnie jest to jeden z tych punktów na mapie miasta, które najbardziej leżą na sercu warszawskim urbanistom. Od końca wojny próbują zmierzyć się z jego przebudową i nadać temu ważnemu miejscu godną oprawę. A kiedy już pojawiła się w tym roku realna szansa sfinalizowania tego przedsięwzięcia, władze miasta ogłosiły, że wycofują się planów odbudowy Pałacu Saskiego z powodu kosztownej realizacji mostu Północnego. Forum Rozwoju Warszawy – niezależne od władz miejskich stowarzyszenie, skupiające architektów i miłośników Warszawy – opracowało więc projekt, który ma umożliwić odbudowę pałacu i uporządkowanie placu bez konieczności finansowania jej przez miasto. Plac Piłsudskiego powstał w miejscu dawnego dziedzińca Pałacu Saskiego, którego gmach nie przetrwał wojny – został wysadzony w powietrze w 1944 r. i jedyną pozostałością po nim jest fragment pałacowej arkady, pod którą znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza. Po zakończeniu wojny, nowe polskie władze odbudowały tylko ocalały z wybuchu fragment pałacu z pomnikiem. Sam plac, funkcjonujący wówczas pod nazwą Placu Zwycięstwa, pozostał pustą działką. Choć temat jego rewitalizacji powracał wielokrotnie, kolejne konkursy architektoniczne, jakie organizowano w latach 50-tych, 60-tych i 70-tych, poza projektami koncepcyjnymi, nie przyniosły widocznych rezultatów. Większość z nich zakładała odbudowanie pałacu i powrót do idei placu flankowanego przez dwa symetryczne budynki oficyn. Impas trwał do początku XXI wieku, kiedy pojawiło się pierwsze światełko w tunelu – biurowiec Metropolitan, zaprojektowany przez Normana Fostera, który stanął wzdłuż ulic Wierzbowej i Ossolińskich. Jego nowoczesna bryła wpisała się w linię przedwojennej zabudowy, choć swoją skalą wyszła daleko poza gabaryty ówczesnych kamienic i sąsiednich budynków. Ożywiły się dyskusje na temat rewitalizacji placu Piłsudskiego i odbudowy Pałacu Saskiego, pojawiały się różne koncepcje jego możliwej funkcji, min. ulokowania tam Muzeum Historii Polski, czy zaadaptowania na funkcje biurowe. W końcu, w 2005 r. Rada Miejska postanowiła w odbudowanym pałacu umieścić Ratusz. Rozpisano konkurs, a nawet rozstrzygnięto przetarg na realizację projektu, ale zahamowało ją wpisanie części zachowanych pałacowych piwnic do rejestru zabytków. Patową sytuację chcą w końcu przerwać architekci z Forum Rozwoju Warszawy. Przedstawili oni projekt, który jest propozycją uporządkowania placu, odbudowy Pałacu Saskiego w wersji z lat 1841-1944, czyli w kształcie klasycystycznym i częściowego odtworzenia Osi Saskiej. Przywrócenie jej w całości jest niemożliwe, ale w obrębie placu można zasygnalizować jej dawną obecność przez przywrócenie dwóch wolnostojących budynków. Stanęłyby one w miejscu obecnych trawników po obu stronach płyty placu i powtórzyły pierwotny układ oficyn, ale byłyby wyższe. Ich właścicielami byliby prywatni inwestorzy – w zamian za udział w finansowaniu odbudowy Pałacu Saskiego. W nowych oficynach znalazłyby się funkcje ważne z punktu widzenia rozwoju miasta, a jednocześnie nie deprecjonujące rangi placu. FRW proponuje, by były to luksusowy hotel (w oficynie od strony hotelu Victoria) i biurowiec (przy budynku Fostera). Ich forma nie została ściśle określona, mogą nawiązywać stylistycznie do pałacu, ale równie dobrze operować nowoczesnymi środkami wyrazu. Warunkiem jest, by harmonijnie współgrały z architekturą pałacu i wpisały się w charakter założenia. Plan FRW zakłada, że wraz z pałacem zostałyby odbudowane dwie narożne kamienice przy ul. Królewskiej, które, połączone z jego gmachem, przejęłyby część pomieszczeń Ratusza. Autorzy projektu zapewniają, że jego realizacja umożliwi stworzenie przestrzeni publicznej wysokiej jakości. Plac miałby kształt kwadratu o boku 100 m, a jego powierzchnia zostałaby wprawdzie w stosunku do obecnego zmniejszona o dobudowane oficyny, ale za to plac zyskałby bardziej reprezentacyjny charakter, a jego najważniejszy punkt – Grób Nieznanego Żołnierza, zostałby odpowiednio podkreślony i wyeksponowany. Warszawa wzbogaciłaby się o przemyślane i konsekwentne założenie urbanistyczne, zrealizowane według spójnej koncepcji i nieskażone typową dla tego miasta prowizorycznością i chaosem. Plac ma również zyskać ludzką skalę – wysokość budynków będzie ograniczona wysokością zrekonstruowanego Pałacu Saskiego, dzięki czemu nie będą przytłaczać monumentalną skalą ani zacieniać placu. Pojawi się nowa, „elegancka” nawierzchnia – obecną betonową kostkę zastąpi kamień. Nie zdecydowano jeszcze, czy na placu pojawi się zieleń – klomby i trawniki mogłyby utrudniać organizację uroczystości państwowych. Z drugiej strony, na co dzień nadawałyby temu miejscu przyjaźniejsze oblicze i umożliwiły tworzenie sektorów o bardziej kameralnej skali. Jedną z możliwości, jaką proponują autorzy projektu, jest umieszczenie niewielkich drzew w donicach, które, w razie potrzeby, można by usunąć lub przestawić, dowolnie kształtując powierzchnię placu. Ważne jest również, że plac ma być przeznaczony wyłącznie dla pieszych – nie byłoby tu miejsca dla parkujących samochodów (w planach jest realizacja podziemnego parkingu). By dopełnić dzieła, przebudowa placu powinna pociągnąć za sobą kolejne działania w przestrzeni miejskiej. Uporządkowania wymagają sąsiednie ulice – Królewska, Ossolińskich, Wierzbowa, Moliera oraz Ogród Saski. Przygotowany przez FRW projekt w wielu miejscach jest celowo niedokończony, co ma umożliwić jego swobodny rozwój. Autorzy zapraszają do dyskusji i przedstawiania własnych koncepcji i tworzenia wizualizacji. W ten sposób ma powstać obywatelski projekt rewitalizacji najważniejszego placu w kraju. Rewitalizacja Placu Piłsudskiego jest konieczna - to nie ulega wątpliwości. Pozostaje tylko pytanie o siłę symbolu. Czy odbudowa jednego nie przyćmi drugiego - czy Grób Nieznanego Żołnierza, w świadomości Polaków nieodłącznie związany z formą trwałej ruiny, świadectwa dramatycznej historii stolicy, nie straci siły wyrazu, kiedy zostanie ,,wchłonięty" przez nową zabudowę? Wprawdzie pomnik wróci do swojego pierwotnego kształtu, a autorzy projektu zapewniają, że zyska godną, podkreślająca jego rangę oprawę, ale z drugiej strony, przestanie być dominującym, bo jedynym, obiektem na placu. Daniela Szymczak

bMzOlE6etJombnDRu8FKnw4Jmpq904VjE8HYrS9vXAvMNsnk1jotTq5eA7Dt_plac4.jpg

vFRcPgzdYhDxJSTRhuS1jNf102gJf0LHtNnrdR4UHu2QQ3XPBL0vp9ftWZSc_palac-i-sobor.jpg

Plac Piłsudskiego powstał w miejscu dawnego dziedzińca Pałacu Saskiego, którego gmach nie przetrwał wojny – został wysadzony w powietrze w 1944 r. i jedyną pozostałością po nim jest fragment pałacowej arkady, pod którą znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza. Trudna historia pałacu Saskiego sięga 1717 r., kiedy król August II Mocny kupił pałac Morsztynów z zamiarem przekształcenia go na prywatną rezydencję. Przebudową zajęli się sprowadzeni z Drezna architekci – Mathäus Daniel Poeppelmann i jego syn Carl Friedrich oraz Joachim Daniel Jauch. Zgodnie z ich projektem, zrealizowano nie tylko rozbudowę samego pałacu, ale stworzono całe założenie urbanistyczne – ponadpółtorakilometrową Oś Saską, ciągnącą się od Krakowskiego Przedmieścia na zachód. Centralnym punktem założenia Osi był pałac, poprzedzony od strony Krakowskiego Przedmieścia reprezentacyjnym dziedzińcem, flankowanym przez prostopadłe do pałacu oficyny. Od zakończenia panowania Sasów w Polsce ich rezydencja stopniowo podupadała. Ucierpiała podczas Powstania Kościuszkowskiego, a jej degradację pogłębiło powstanie listopadowe. Zmieniła się także jej forma – w latach 1834-41 została przebudowana w duchu klasycyzmu. Wyburzono wówczas korpus pałacu, w miejscu którego pojawiła się dwupiętrowa kolumnada, a skrzydła przebudowano. Nie uległ jednak zmianie zasadniczy rys założenia – nadal pozostał plac, z trzech stron ujęty zabudową. W 1894 r. miała jednak miejsce potężna ingerencja w kształt założenia – na placu powstał sobór pod wezwaniem św. Aleksandra Newskiego, utrzymany w estetyce bizantyńsko-ruskich budowli sakralnych z wysoką na 70 metrów dzwonnicą. Budynek nie stał jednak długo – jako kojarzący z władzą caratu, został rozebrany w latach 20-tych. Wówczas również, pod pałacowymi arkadami powstał Grób Nieznanego Żołnierza (projekt: Henryk Grunwald, Stanisław Ostrowski).

Podepnij swój artykuł

Podoba Ci się nasza działalność ? Postaw kawę dla Grupy Sztuka Architektury!

tagi

Warto przeczytać

Zobacz wszystkie

15-minutowa dzielnica w Krakowie

Realizacja projektowanego od 2015, a budowanego od 2016 roku osiedla „Mieszkaj w mieście” właśnie do ...

Wybierz najlepszą realizację architektoniczną minionego roku. Zagłosuj w Plebiscycie Polska Architektura XXL 2022.

Zapraszamy do głosowania w Plebiscycie Polska Architektura XXL, którego celem jest wyróżnienie najba ...

G19 - nowa jakość zabudowy wielorodzinnej w Warszawie

Na narożnej działce w miejscu dawnej Fabryki Mydła i Świec „Adamczewski i S‑ka” działającej od lat 2 ...

KOMENTARZE

Komentarze

Brak komentarzy

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Z podziwu dla archit...

Trwa 15. edycja Plebiscytu Pol...

Rozmowa z Bogdanem K...

Laureatem Honorowej Nagrody SA...

Dom Szajtrów w Katow...

Dom Szajtrów usytuowany na nie...

From The Garden Hous...

Dom dopasowany do ogrodu. Tak...

ZOBACZ WSZYSTKIE

Architekt wnętrz
Archsome Architekt - wnętrza komercyjne...
MUSU studio projektowania wnęt... ZATRUDNIMY ARCHITEKTÓW
ARCHETYPEM Tychy - Architekt
PARADOX pracownia architektoni... ZATRUDNIĘ ARCHITEKTA/ASYSTENTA...
NOEHAUS SP. Z O.O. ZOBACZ WSZYSTKIE

Szukam pracy / Zdalnie
Asystent architekta - szukam p...
Projektant/architekt wnętrz/me...
Szukam Pracy / Stażu
zlecenia - rysunki cad współpr...
ZOBACZ WSZYSTKIE

KSIĘGARNIA

BESTSELLER TYGODNIA

Autor: praca zbiorowa

Teorie i manifesty architektury współczesnej

Wydana po raz pierwszy w 1997 roku antologia pt. "Theories and Manifestoes of Contemporary Architecture", jest spójnym i przemyślanym wyborem tekstów najważniejszych myślicieli oraz praktyków architektury współczesnej.

WARTO PRZECZYTAĆ

Przyszłość architektury w 100 budynkach

Kształtowanie ulicy jako przestrzeni publicznej

PRZEJDŹ DO KSIĘGARNI

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera

Akceptuję regulamin

25 maja 2018 roku zaczęło obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO”, „ORODO”, „GDPR” lub „Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych”). W związku z tym chcielibyśmy poinformować Cię o przetwarzaniu Twoich danych oraz zasadach, na jakich będzie się to odbywało po dniu 25 maja 2018 roku. Poniżej znajdziesz podstawowe informacje na ten temat. O jakich danych mówimy? Chodzi o dane osobowe, które są zbierane w ramach korzystania przez Ciebie z naszych usług, w tym stron internetowych, serwisów i innych funkcjonalności udostępnianych przez Grupę Sztuka Architektury, w tym zapisywane w plikach cookies, w formularzach kontaktowych, które są instalowane na naszych stronach przez nas oraz naszych Zaufanych Partnerów, tj. firmę Royalad oraz firmę Gemius Polska. Każdemu przysługuje prawo: • Prawo dostępu do danych - prawo do zażądania kopii posiadanych przez nas informacji; • Prawo do sprostowania - prawo do poprawiania nieprawidłowych lub niekompletnych danych, które są w naszym posiadaniu; • Prawo do bycia zapomnianym - w pewnych okolicznościach można złożyć wniosek o usunięcie przechowywanych przez nas danych; • Prawo do ograniczenia przetwarzania - w przypadku spełnienia określonych warunków prawo do ograniczenia przetwarzania danych; • Prawo do przenoszenia - prawo do przekazania danych, będących w naszym posiadaniu do innej organizacji; • Prawo do sprzeciwu - prawo sprzeciwiania się niektórym rodzajom przetwarzania, takim jak na przykład marketing bezpośredni; • Prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, tj. Prezesa Urzędu ds. ochrony danych osobowych. Dane w każdym przypadku podawane są dobrowolnie. W przypadku chęci wycofania zgody na przetwarzanie danych lub wniesienia sprzeciwu, dane, tj. wyłącznie imię i nazwisko, adres e - mail, numer telefonu będą nam także potrzebne, abyśmy mogli precyzyjnie ustalić czyje dane będziemy obowiązani usunąć. Nie będziemy jednak prosić o więcej danych niż podczas ich pobierania. W tym zakresie także dane podawane są dobrowolnie, jednakże ich niepodanie uniemożliwi nam spełnienie prośby, jeżeli nie będziemy w stanie poprawnie zweryfikować tożsamości.

Wyrażam zgodę na zamieszczenie moich danych w bazie KLAXON w celach marketingowych zgodnie z ustawą z dnia 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych, Dz. U. Nr 133, poz. 833. Zgadzam się na otrzymywanie informacji o charakterze handlowym zarówno ww Spółki jak i podmiotów współpracujących.

Wyrażam zgodę na zamieszczenie moich danych osobowych w bazie KLAXON i wykorzystywanie ich w celach marketingowych w Spółki zgodnie z ustawą z dn. 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych, Dz. U. Nr 133, poz. 833.

Kontakt

[email protected]

tel: 691 233 249, 723 443 440

ul. Górczewska 216 lok 401, 01-460 Warszawa

Opinie

Praktyka

Specjalne