Biały monolit kontra detal

Gmach Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, choć wciąż w budowie, można już podziwiać. Z budynku zdjęto rusztowania i bryła ujawniła swój docelowy wygląd. Wzdłuż ulicy Marszałkowskiej, u stóp Pałacu Kultury i Nauki stanął biały, monolityczny prostopadłościan, którego bryłę urozmaica przeszklenie przyziemia czy „nacięcia” w elewacjach mieszczące świetliki i loggie. Minimalistyczna sylwetka siedziby MSN budzi w Warszawie wiele emocji – nie wszystkim podoba się jej surowy, chłodny, masywny wygląd.

Ważna inwestycja Warszawy

Trudno stwierdzić, czy krytyka tego obiektu wynika z niechęci wielu osób do takich minimalistycznych budowli w ogóle, czy nie ma jednak na te opinie wpływu fakt, że muzeum wyrosło w miejscu przez ostatnie ponad 70 lat pustym, pozbawionym zabudowy, chaotycznym i zdegradowanym. Plac Defilad i całe otoczenie Pałacu Kultury i Nauki ma pecha – od lat 50. nie udało się tej przestrzeni zagospodarować, a sama budowa MSN, również poprzedzona była licznymi, wieloletnimi perturbacjami (co z muzeum?) i problemami (propozycja Thomas Phifer & Partners). Co więcej, nawet gdy MSN zostanie oddane do użytku, jego sąsiedztwo, szczególnie południowa część Placu Defilad, nadal pozostanie niezagospodarowana – wciąż nie ma pomysłu, co w tym miejscu miałoby powstać. 

Zaprojektowany ostatecznie przez Amerykanina, Thomasa Phifera gmach MSN jest ortodoksyjnie prosty i surowy. Biały monolit miał w zamierzeniu tak inwestorów, jak architekta nie konkurować z pompierską sylwetką Pałacu Kultury i Nauki; jego zadaniem było stworzenie fragmentu zachodniej pierzei ulicy Marszałkowskiej, a także dialog z modernistycznymi zabudowaniami Ściany Wschodniej. Od kiedy zdjęto rusztowania i gmach ujawnił swój wygląd pojawiły się opinie, że siedziba muzeum jest zbyt nowoczesna, masywna, że to „klocek”, który raczej szpeci centrum Warszawy. Emocje tej debaty podniósł niedawno architekt Tomasz Geras, publikując stworzoną wspólnie z Martą Dobrowolską alternatywną bryłę MSN, utrzymaną w historyzującym stylu, dekoracyjną, kojarzącą się z XIX-wieczną zabudową.

Historyzm XXI wieku

Architekt, od dawna znany z projektów interpretujących na nowo style historyczne, stojących w opozycji wobec prostoty modernizmu, na swoim facebookowym profilu tłumaczył powody niechęci odbiorców do surowej, białej bryły MSN: „W 1845 roku Julian Ankiewicz pisał, że budowlę dzielić należy na kształty "pierwszego pochodzenia", "drugiego pochodzenia", "trzeciego pochodzenia" itd., aż do osiągnięcia akceptowalnej przez człowieka skali. Znacznie późniejsze ustalenia neuroestetyki potwierdziły tę tezę - elewacja wymaga pewnej hierarchii rozmiarów, która pozwala odbiorcy czytać ją w sposób płynny i naturalny. Formy jednocześnie duże i homogeniczne należą w przyrodzie do ogromnej rzadkości, co stanowi powód, dla którego architektura minimalistyczna posiada stosunkowo niewielu entuzjastów”. Projektant stworzył alternatywną wizję tej ważnej przecież dla Warszawy budowli, dodając do bryły detal, znane od wieków i rozpoznawalne elementy architektoniczne, jak rozbudowane gzymsy, kolumny, pilastry itp. Pałacowa bryła okazała się mieć – podobnie, jak istniejący gmach MSN – swoich zwolenników i przeciwników, a w mediach społecznościowych ożywiła dyskusję na temat tego, jak powinien wyglądać muzealny gmach wznoszony w trzeciej dekadzie XXI wieku, co dziś należy rozumieć jako „nowoczesność”, a także jakości przestrzeni centrum Warszawy. Bo tym, co wydaje się w tej debacie pewne, to że Plac Defilad i jego okolice – to obszar, który bardzo potrzebuje spójnej wizji przemiany, rewitalizacji, nowej aranżacji na miarę stolicy europejskiego kraju.

Źródło ilustracji: architekturaklasyczna.weebly.com/muzeum-sztuki-nowoczesnej.html; facebook.com/tomasz.geras.architektura.klasyczna; artmuseum.pl

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera