Konsekwencje rozruchu obiektu budowlanego bez uzyskania pozwolenia na użytkowanie

W praktyce zdarza się, że wykonawca obiektu budowlanego, dokonuje tzw. rozruchu obiektu, bez wcześniejszego uzyskania pozwolenia na jego użytkowanie. Konsekwencją powyższego jest najczęściej nałożenie na inwestora kary pieniężnej, której wysokość może być bardzo dotkliwa.

Określenie sytuacji, w których dla prowadzonej inwestycji konieczne jest uzyskanie zgody bądź pozwolenia na jej użytkowanie zawarte jest w art. 54 i 55 ustawy Prawo budowlane i dotyczy głownie inwestycji, dla których konieczne było wcześniejsze pozyskanie pozwolenia na budowę. Są to obiekty należące do specjalnych, ustawowo wskazanych kategorii, bądź sytuacje określone wprost w art. 55 Prawa budowlanego.

Przepisy ustawy Prawo budowlane nie zawierają definicji pojęcia „użytkowanie" oraz „przystąpienia do użytkowania". Taki stan prawny prowadzi do powstania wątpliwości, czy przed rozpoczęciem użytkowania sensu stricto, mogą a nawet czy powinny zostać dokonane testy i sprawdzenia budowli, jeśli zachodzi taka techniczna konieczność. Wykonawcy w większości twierdzą, że muszą dokonać tzw. rozruchu jeszcze przed uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie i w ramach owego rozruchu dokonać stosownych badań i sprawdzeń. Prawo budowlane nie posługuje się pojęciem rozruchu, co pogłębia powyższą niepewność. Inwestorom, w których imieniu wykonawcy podjęli czynności rozruchu bez uzyskania pozwolenia na użytkowanie, organy administracji zarzucają nielegalne przystąpienie do użytkowania obiektu, czego konsekwencją jest wymierzenie kary pieniężnej w oparciu o art. 57 ust 7 ustawy Prawo budowlane.

Sądy administracyjne stoją w większości na stanowisku, że pojęcie użytkowania obiektu budowlanego należy rozumieć w znaczeniu języka powszechnego, jako używanie rzeczy, korzystanie z niej, przy czym bez znaczenia jest zakres i długotrwałość użytkowania. Przystąpieniem do użytkowania jest tym samym zarówno rozpoczęcie korzystania z obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak i przystąpienie w inny sposób. Stąd przeważa stanowisko, że dokonanie rozruchu obiektu budowlanego jest inną formą przystąpienia do użytkowania, a tym samym wymaga wcześniejszego uzyskania pozwolenia na użytkowanie zgodnie z przepisami prawa budowlanego. W przypadku stwierdzenia powyższej sytuacji, właściwy organ wyda, w oparciu o art. 57 ust. 7 ustawy prawo budowlane, postanowienie o nałożeniu na inwestora kary z tytułu nielegalnego użytkowania obiektu, przy czym nie ma znaczenie czy rozruch był czynnością przeprowadzoną przez samego inwestora, czy też przez wykonawcę inwestycji. Niczego nie zmienia fakt, że w umowach z wykonawcami często zawarte jest zlecenie przeprowadzenia rozruchu obiektu. Odpowiedzialność administracyjnoprawną ponosi zawsze inwestor, który ewentualnie w późniejszym terminie może domagać się od wykonawcy na drodze cywilnej zwrotu poniesionych w związku z tym kosztów, w tym uiszczonych kar administracyjnych.

Nie ma znaczenia, że w czasie pomiędzy przeprowadzoną kontrolą i wykryciem przystąpienia do użytkowania obiektu bez pozwolenia, a nałożeniem kary, zostanie wydane pozwolenie na użytkowanie. Wymierzenie kary jest obowiązkiem organu w przypadku stwierdzenia powyższego naruszenia i nie podlega uznaniowości, o czym świadczy sformułowanie użyte w treści przepisu art. 57 ust. 7, iż organ „wymierza karę". Nie mają znaczenia przyczyny przystąpienia do użytkowania i również niemożliwym jest odstąpienie od nałożenia kary z uwagi na sytuację osobistą, rodzinną czy majątkową inwestora.
Określając indywidualnie wysokość kary organ, zgodnie z art. 57 ust. 7 w związku z art. 59f ust. 1 Prawa budowlanego, bierze pod uwagę stawkę opłaty, współczynnik kategorii obiektu budowlanego i współczynnik wielkości obiektu budowlanego, a kwota nałożonej kary będzie dziesięciokrotnością iloczynu powyższych wartości. Karę uiszcza się do budżetu państwa w terminie 7 dni od daty otrzymania postanowienia o jej nałożeniu.

Od powyższego występują w prawie pewne wyjątki, dotyczące wykonania przewidzianych prawem badań i sprawdzeń. Dotyczy to przede wszystkim obiektów budowlanych, oddziałujących znacząco na środowisko, które muszą spełniać określone w prawie i pozwoleniu na budowę normy emisyjne. Z tego powodu, w każdym przypadku nałożenia kary, należy przeanalizować, czy nie zachodzi szczególny przypadek określony w ustawie o ochronie środowiska, zezwalający na wykonanie badań i sprawdzeń.

Współpraca: aplikant adwokacki Marta Słomka z Kancelarii Adwokackiej K. Keller

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera